Akıl Hastahanelerinde Akıllı Olmak Üzerine

Eğer akıllılık ve delilik varsa, var olduğunu nasıl bileceğiz?

1973 yılında Stanfort Üniversitesinde akademisyen olan klinik psikolog David Rosehan akıl sağlığı yerinde olmayan hastalara konulan tanıların ne kadar doğru olduğunu anlamak amacıyla yaptığı bir deneydir.

8 farklı alandan sağlıklı bireyler ile yapılan çalışmadan, kişilerden kliniklere giderek garipten sesler duyduklarını söylemeleri istenmiştir. Kliniğe alındıktan sonra normal olduklarını ve sanrıların geçtiğini ifade etseler de kliniğe yatan sağlıklı bireylerin klinikten çıkması en az yedi en çok elli iki günü bulmuştur. Kliniğin yanlı olmadığını kanıtlamak amacıyla grup klinikleri gezmeye devam eder ve neredeyse bir düzine kliniğe giderler. Tamamında da aynı sonucu alırlar. Hatta bazılarına çıkarken şizofreni tanısı koyulur ki bu durum sağlıklı hastanın! tekrar eskisi gibi olamayacağı anlamına gelmektedir.

David Rosenhan’ın deney sonucunu akıl hastahanelerinde akıllı olmak adlı makalesi ile yayınlamasının ardından büyük tartışmalar patlak vermiştir. Klinik doktorları Rosehan!a meydan okuyarak deneyin tekrarlanmasını talep etmiştir. İlk başta yanaşmasa da David Rosehan meydan okumayı kabul etmiştir. Üç ayın sonunda kliniklerde şöyle bir rapor yayınlanmıştır. Kliniğe 193 hasta başvurmuştur. Bunların 41 yalancı hasta 42 si şüpheli geri kalanı ise gerçek hastadır, şeklindedir. Burada asıl traji komik olan durum ise Rosehan bu süreçte hiçbir kliniğe sahte hasta göndermemiştir.

Deneyin sonucunda onlarca klinik ve yüzlerce doktor Rosehan’ın karşısından teslim olmak zorunda kalmıştır. Deneylerin etkisi olarak Amerikan Psikiyatri Birliği Akıl Hastalıkları Tanı ve El Kitabı adlı rehber kitabı yenilemek zorunda kalmıştır. Bilim dünyasında büyük değişikliklere sebep olan deney klinikte yatan hastalarında taburcu olabileceğine dair ışık oldu.

Gelişime açık, önyargısız yarınlara…