Ana hatlarıyla EMDR

ANA HATLARIYLA EMDR TERAPİSİ VE DANIŞAN GÖZÜNDEN YORUMU

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing/ Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), travmatik deneyimler ve bunlara bağlı psikolojik problemlerin tedavisinde kullanılan, 1987 yılında Amerikalı psikolog Francine Shapiro tarafından keşfedilen, sonraki yıllarda yapılan çalışmalar ve araştırmalarla olumlu etkileri MR görüntüleri ile kanıtlanmış ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından da kabul görmüş bir yöntemdir.

EMDR, ilaç ve hipnoz kullanılmadan yapılan bir psikoterapi uygulamasıdır. Terapist, çift yönlü uyarımla beynin her iki yarımküresini hafifçe uyarır. Bunu göz hareketleri ile, dokunarak ya da çeşitli araçlarla da yapabilir. Çift yönlü uyarımla beyinin iki yarımküresi arasında daha önceden işlenmemiş anının işlenmesi sağlanır.

EMDR terapisini danışanlara anlatmak için birçok yol mevcuttur. Ancak en çok akılda kalan tanımlama yöntemi, aynı zamanda Bilişsel Davranışçı Terapist olan Mike Davison’un zihni bir fabrikaya benzeterek görevinin yaşanılan olayları, hazmı daha mümkün anılara dönüşecek şekilde işlemesi olduğunu anlattığı yöntemdir.

Yaşanan birçok olay sıradandır ve herhangi bir sorun olmadan hafızaya işlenir. Ancak bazen travma yaşanır ve travmayı anıya dönüştürmek için zihin işlemesi, aktive olan yoğun duygular nedeniyle mümkün olmayabilir. İşlenmediği için de olayın bir anıya dönüşmesi, bir diğer deyişle anlamlandırabilmesi önlenir.  Bu durum da olayın devamlı bir sorun hale gelmesine sebep olur. Orjinal travmayı hatırlatan mevcut durum veya olaylar kişinin, orjinal travmada hissettiği duyguları ve fiziksel duyumları yeniden yaşamasına neden olur. Bu tür sıkıntı zamanlarında fabrikanın ‘DUR’ düğmesine basmaya çalışılır, flashback’ler yaşatan ve fabrikayı işlemeye zorlayan durumlardan da kaçınma davranışı gösterilir.

EMDR aracılığıyla, travmatik olayın etkin tedavisi ve fabrikanın anıyı hafızaya işleme süreci yeniden başlatılır, kişinin travmatik olayı düşünmeye, hayal etmeye ve normal koşullarda, belki çok da tercih edilmeyecek bir yüzleşmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi sağlanır. Bu süreçte kişinin şimdiki zamanda kalması, yaşanan travmaların geçmişte olduğunu unutmaması çok önemlidir. Etkin bir şekilde yönetilen EMDR terapisi sonrasında danışanın zihninin olayı işleyip olayın anı kutusuna aktarılması sağlanır.  Olay hala vardır ancak rahatsız ediciliği ciddi anlamda azaltılmıştır.

EMDR terapisi yaklaşık 30 yıldır binlerce terapist tarafından yüzbinlerce danışana uygulanmış ve etkin sonuçlar alınmıştır. EMDR terapisi, yalnızca travmatik konularla ilgili değil kişilerin sorun olarak getirdiği çeşitli durumların arkadasındaki anıları çalışmak için de kullanılabilir. Uygulamanın yetkin bir terapist tarafından uygulanması, işlemleme sürecine gelmeden önce büyük hassasiyet gerektiren adımların uygulanması ve danışan hazır olduğunda terapistin kontrolünde EMDR’ye başlanması oldukça önemlidir. EMDR sırasında karşılaşılabilecek çeşitli yoğun duygulanım tepkilerinde uzmanın yetkinliği ve desteği büyük bir önem taşır.

EMDR terapisi hakkında kısaca bilgi verildikten sonra bir danışan gözünden olan aşağıdaki yorumunun okunması EMDR terapisinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır:

“Uzun yıllardır terapi görüyorum. Bunun sonucunda birtakım şeylerin değişmesi gerektiğini düşündüm ancak terapiler parça parça olunca çok da anlamlı olmadı. Bana iyi gelecek, aklımı meşgul eden anıları düzenlememi sağlayacak bir terapi yöntemi aramaya başladım. Geçmişteki anıları unuttum diyerek unutamazsınız,hiç olmadık bir anda aklınıza gelir…

Ben bu sene EMDR ile tanıştım. Dürüst olmak gerekirse ilk başta hiç inanmadım ve bana iyi geleceğini düşünmedim. Gözlerim ağrıdı, setleri takip etmekte zolandım. Ama sonra kendimi akışa bıraktım ve zihnimdeki anıların tetristeki parçalar gibi doğru yerlerine oturduğunu fark ettim. Hatırladığımı dahi bilmediğim anılarla çalıştık ve zihnimin hafiflediğini hissettim.

Değişimi başlatan kişinin kendisidir. Eğer kişi hazır değilse, değişmek istemiyorsa birçok terapi modeli ona iyi gelemez. Birçok terapi yöntemini deneyen biri olarak EMDR’ın bana çok iyi geldiğini söyleyebilirim.”

Yararlanılan Kaynaklar ve Kişiler:

www.bilisseldavranisci.org

http://www.emdr-tr.org/akordiyon/emdr-nedir/

Uzm. Psk. Dan. Seda ATASOY