Beni Ödülle Cezalandırma – Dr. Özgür Bolat

Beni Ödülle Cezalandırma – Dr. Özgür Bolat

İşçi bir ailenin çocuğu olan Özgür Bolat, 1979 yılında Antalya’ da bir gecekonduda dünyaya geldi. Hayatının geri kalanı ise zincirleme bir başarı öyküsü. Boğaziçi Üniversitesi İngilizce öğretmenliğini birincilikle bitirmeyle başlayan bu öykü, New York Üniversitesi Psikoloji, Harward’da yüksek lisans ve Cambridge’ de doktora olarak devam etti. Halen Bahçeşehir Üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışıyor ve Hürriyet’te  haftalık yazılar yazıyor.

Balat, bu kitabını tüm anne-babalar, öğretmenler ve eğitim-öğretimin herhangi bir aşamasında rolü olan herkesi hedef alarak yazmış, ilk sayfadan son sayfaya kadar davranışçılığa karşı çıkmıştır.  Kitapta sıkça bilimsel araştırmalara, deneylere, terimlere yer verilmiş; buna rağmen eğitimsiz bir anne-babanın da okusa zorluk çekmeden anlayarak günlük yaşamında uygulamaya koyabileceği nitelikte püf noktalarla doldurulmuştur.

“ Çocuk şöyle düşünür, ‘Ben bu işi neden yapıyorum? Çekici olduğu için olsaydı ben zaten yapardım. Annemin ödül vermesine gerek olmazdı. Öyleyse ben bu işi ödül için yapıyorum. Bu iş çekici değil.”

Kitap boyunca yazarın defaatle bizlere anlatmak istediği işte bu. Ödülün amacı, araca çevirdiği; içsel motivasyonu ve yaratıcılığı öldürdüğü… Bunu ispat adına yazar,  çokça örnek ve araştırma sunmuştur ki kitabı okurken kendinizi “yeter artık anladık!” diye  yüksek sesle bağırırken bulabilirsiniz. Pek tabii bu örnek ve araştırmaların tamamı bilimsel değer taşıyor. Aynı zamanda kitapta ceza da ele alınmış, davranışı meşrulaştırdığı gerekçesiyle eleştirilmiş ve cezanın yerine alternatif uygulamalar sunulmuştur. Yine bunun da anlaşılması için onlarca örneğe kitapta yer vermiştir. Bu örnekler bir anne ve çocuğun evdeki diyaloğundan tutun da Google’ın çalışma prensiplerine kadar geniş bir yelpazede sunulmuştur okura.

Kitap evinizde uygulayabileceğiniz –ki bana göre etkili olacak- onlarca öneri; öğretmenlerin okulda işini kolaylaştıracak, daha az yorulmalarını sağlayacak çokça basit ve işlevsel yöntemlerle dolu. Farklı bir bakış açısı edinmek isteyen herkesin okuması gereken, okurken zorluk çekmeyeceğiniz, not defterinizin epeyce sayfasını dolduracağınız faydalı bir kitap.

Dr. Özgür Bolat’ın Beni Ödülle Cezalandırma kitabından alıntılar:

-Size Türkiye’ de bir kurum tarif etsem, bu kurumun hangisi olduğunu söyleyebilir misiniz? İnsanların dört duvar içinde tutulduğu, geniş bir avlusu olan, belirli saatlerde insanların avluya çıkmasına izin verilen kapısında güvenlik görevlileri olan, imza atarak içeriye girdiğiniz, müdür tarafından yönetilen, koridorlarında nöbet tutulan, her gün yoklama yapılan, katı kuralları olan, kural ihlallerinin disiplin suçuyla cezalandırıldığı, müfettişler tarafından denetlenen, insanların sınıflandırıldığı, sorgulama hakkınızın kısıtlı olduğu, kamerayla gözetlenen, arada sırada firarların olduğu ve çıkarken mutlu olunan kurum hangisidir?
Görüldüğü üzere, okullar ve hapishaneler çok benziyor. Bu koşulda çocuklar iç motivasyonlarını kaybediyor; biz de onları motive etmek için dış motivasyon kaynaklarını kullanıyoruz.

– Peki Google ne yapıyor? %20 kuralını uyguluyor. Çalışanlarına zamanlarının %20’sini istedikleri şekilde harcama hakkı veriyor. Yani onlara seçenek ve özerklik sunuyor. Kişi bu sürede istediği projede çalışabilir. İstediği projede çalışınca keyif alır ve kontrol olmadığı için de yaratıcı olur. Google’ın tüm yaratıcı çalışmaları da bu uygulama sonucu çıkar.