Bin dokuz yüz seksen dört

BİN DOKUZ YÜZ SEKSEN DÖRT

“Geçmişi kontrol eden, geleceği de kontrol eder.”

“Büyük biraderin gözü sende!”

Yirminci yüzyılın en önemli yazarlarından biri olan George Orwell tarafından kaleme alınmış politik bir başyapıt. 1949 yılında tamamladığı bu son kitabı, aynı adla filme uyarlanmıştır.

Roman, dünyanın sürekli birbiriyle savaşan üç totaliter polis devletinin (Okyanusya, Avrasya ve Doğu Asya) egemenliği olduğu düşsel bir gelecekte geçer. Tüm özgürlükler kalkmış, ahlaki ve insani duygular yok edilmiş insanlar bir anlamada devletin belirlediği kurallar çerçevesinden dışarı çıkmayan robotlar haline gelmişlerdir. Bir gün, Büyük Birader liderliğinde, “Parti” tarafından yönetilen Okyanusya’da “Doğruluk Bakanlığı’nda çalışan Winston Smith bir şeylerin yanlış olduğunun farkına varır. Yaptığı iş bugünün doğrusunu, geçmişin de doğrusu yapmak için kayıtları değiştirmektir. Parti istediği gibi geçmişi değiştirmektedir. Winston bunun farkına varır ama herkes onun gibi düşünmemektedir.  Toplum içerisinde dil kullanımı basittir. Yeterince kendini ifade edemeyen insan, bilgiyi aktarma ve kullanma konusunda yeterli olamayınca; sistemin işleyişini tehlikeye sokacak bilgiye de ulaşamaz ve kaldı ki kendi düşüncelerinin bile farkında olmadığı için buna teşebbüs etmezler. Diğerleri Parti’nin yaptığı her işin doğru olduğunu kayıtlarda yanlışlık olduğunu düşünürler. Herkesin günlük yaşamı gözlem altındadır.  Parti üyelerinin yüz ifadelerindeki en ufak bir değişiklik bile Düşünce Polisi tarafından kayda alınır. Suçlu bulunan kişiler yakalanıp işkenceye maruz kalır. Çok fazla işkence, sonucu o kişinin partinin doğrusunu görmesi sağlanır. Winston gizli bir aşk ilişkisi de yaşar ve Kardeşlik diye bilinen gizli örgütün üyesi olmak için de araştırmalara başlar.

Her ne kadar komünizm karşıtı gibi görülse de Orwell, Rus Devrimine inanmış fakat o dönemde Stalin’in tutumları onun hayal kırıklığına uğramasına neden olmuştur. “1984”; hayal kırıklığına uğramış bir sosyalistin, sosyalizm uygulaması hakkında eleştirisi olarak görülse de eleştirirken sosyalizmin temel ilkelerinden çok fazla uzaklaşmayan Orwell, kitabın kimi kısımlarında kapitalist yapılara da eleştirilerde bulunmakta.

İnsanın hayata, olaylara bakış açısını derinden etkileyebilecek bir içeriğe ve anlatıma sahip eşsiz bir kitap. Detayları, anlatımı ve ilginç kurgusuyla soluksuz okunabilecek; bitirdikten sonra Orwell’in aldırtacak bir eser. Kitaplığınızda muhakkak yer edinmeli ve aldığınızda bir çırpıda okuyacağınızdan emin olacaksınız.

Şuayip KÜTÜK
Psikolojik Danışman
urungu7447@hotmail.com