Bülbülü öldürmek – Harper Lee – Kitap inceleme

Bülbülü öldürmek – Harper Lee

*Sel yayıncılık
*çeviri: Ülker İnce
*sayfa sayısı:357

“ hayır, herkes sonradan öğreniyor, kimse bilerek doğmuyor. O Walter zeki olabileceği kadar zeki, sadece bazen aynı sınıfı tekrarlamak zorunda kalıyor çünkü devam etmiyor, babasına yardım etmek zorunda. Ne var bunda? Bak ama Jem, bana kalırsa tek bir tür insan var. İNSANLARIN HEPSİ İNSAN.”

Jem arkasına döndü, yastığı yumrukladı. Arkasına yaslandığı zaman gözleri bulutlanmıştı. Arada sırada yaşadığı düşüşlerden birini yaşamak üzereydi, dikkat kesildim. Kaşları birbirine yaklaştı, ağzı ince bir çizgi halini aldı. Susuyordu.

“ ben de öyle düşünmüştüm,” dedi sonunda. “ senin yaşındayken. Yalnızca tek bir tür insan varsa, o zaman neden hiç geçinemiyorlar? Hepsi birbirine benziyorsa, niçin özel bir çaba harcayarak birbirlerini aşağılıyorlar, Scout, galiba bir şeyleri anlamaya başlıyorum. Galiba öcü Radley’in bunca zamandır evden çıkmamasını anlamaya başlıyorum… Dışarı çıkmamak istediği için içeride kalıyor.”

Harper Lee,1926 doğumlu Amerikalı romancı. Alabama eyaletinin Monreeville şehrinde büyüdü. 1956’da yazmaya başladığı otobiyogrofik öyküler zaman içinde Bülbülü Öldürmek’e evrildi. Kitap 1960 yılında yayınlandığında okurlardan büyük ilgi gördü. 1961’de Pulitzer Edebiyat Ödülünü kazanan Lee, Bülbülü Öldürmek’ten sonra birkaç deneme haricinde yazı yayınlamadı; neredeyse hiçbir söyleşi ve program davetini kabul etmeyerek münzevi bir hayat sürdü. Kitaptaki “Dill” karakterinin çocukluk arkadaşı Truman Capote’den esinlendiği biliniyor.

Yazar yakın zamana kadar yalnızca tek kitabı olan Bülbülü Öldürmek ile tanınıyordu. Ancak Tespih Ağacının Gölgesinde ismiyle yayınlanan ikinci romanı 2015 yılında keşfedilmiştir. Harper Lee bu kitabın yayınlanmasından kısa bir süre sonra, 2016 yılında New York’ta hayata veda etti.

Kitap, Amerika’nın güneyinde yaşanan ırkçılığı ve eşitsizliği bir çocuk gözünden , Scout Finch’in gözünden aktarılıyor. Yazar Scout’un okul öncesi döneminden 2. Sınıfa kadarki döneminde yaşadığı belli başlı olayları ve  kardeşi Jem ve kasabalarına gelen Dill ile yaz tatillerinde yaşadığı maceraları anlatıyor. Birbirleri ile sürekli iletişim halinde olan bir mahallede, evinden kesinlikle çıkmayan ve üzerine hayalet hikayeleri anlatılan bir evi keşfetmek için yaptıkları, Scout’un okula başlamadan önce okuma yazma bilmesinin öğretmeni tarafından nasıl acımasızca eleştirildiğini, farklı gruplardan kabul edilen insanların hayat tarzlarını en yalın şekliyle yansıtılıyor. Annesi küçük yaşta vefat eden ve babası avukat olan bu çocukların babası bir zenci(siyahi)nin davasını kabul ettiği için okuldaki arkadaşları ve kasabasındaki insanlar tarafından nasıl dışlandığı, hayati tehlike yaşadıkları anlatılıyor.

Hak, adalet, eşitlik gibi kavramların bir beyaz ile siyahi karşı karşıya geldiğinde işlemediği; riyakarlık ve ayrımcılığın yaşandığı,  ve buna insanların nasıl göz yumduğu işlenmiştir. “insan eşitliği” kitapta vurgulanmış ve konu bu kasabanın sınırlarını aşıp evrensele ulaşmıştır.

“istediğin kadar saksağanı vur vurabilirsen ama unutma, bülbülü öldürmek günahtır.”

Keyif almanız dileği ile…