Çocuk Yetiştirmede anne baba tutumları

ÇOCUK YETİŞTİRMEDE ANNE VE BABA TUTUMLARI

Çocuklarımızı yetiştirirken en çok hangi hangi tavırları sergiliyoruz , neler yapıyoruz ve hangi noktalarda yanlışlarımız var bunları inceleyeceğiz.

Bu yazımda 6 tane anne ve baba tutumundan bahsedeceğiz. Bu doğrudur ya da yanlıştır diye kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Her anne ve babanın belirli zamanlarda çocukların yaptıkları davranışlara göre belli başlı tutumları olabilir.

Ve bunlar değişiklik gösterebilir. Ancak en çok uygulanan en çok çocukları etkisi altına alan tutumlardan bahsedeceğiz.

Bunlardan ilki :

BASKICI ANNE BABA TUTUMU :  Bu tutumda anne ya da babadan herhangi biri ya da ikisi de olabilir, ciddi anlamda sert, kural koyucu , sıklıkla karşıdakini dinlemeyen , kurallara uyulması gerektiği ve bu kurallara uyulmadığında sıklıkla cezalandıran anne baba tutumudur. Baskıcı anne baba tutumu karşısında çocuklar kuralları asla sorgulamadan bütün davranışları ortaya koyarlar. kendilerinin kabul görmesi için bu kurallara uyulması gerektiğini düşünürler. Böyle olunca çocuk kurallar hakkında bir fikre sahip olmaz. Kuralların ne için koyulduğunu bilmediği için kuralın olmadığı bir ortamda üst düzey kötü davranışlar sergileyebilir. Yani kendisini gören denetleyen birisi olmadığında sıklıkla  sorunlu davranışlara ilerleyebilirler. Baskıcı anne baba tutumundaki çocuklar sıklıkla kendilerine güvensiz, sıklıkla şiddet yanlısı ve sıklıkla sosyal ilişkileri bozuk çocuklar olabilirler. Bu  nedenle baskıcı anne baba tutumlarını her zaman doğru bulmayız.

AŞIRI HOŞGÖRÜLÜ ANNE BABA TUTUMLARI :

Sıklıkla çocuklarınızı çok sevdiğiniz için onların her dediğini yapmak istiyorsunuz.

Çocuklarımız çok değerli ancak onlara sürekli affedici tutumlar sergilemek , uyarmak gerektiği zaman uyarmamak aşırı hoşgörülü davranmak bazen bizi yanlışa sokabilir. Çünkü aşırı hoşgörülü olursanız çocuğunuz neyin doğru neyin yanlış olduğuna dair  kararları alamaz. Çünkü yaptığı her yanlışta hoşgörüyle karşılanacağını bilir. Böyle olunca çocuğunuzdaki değer yargıları ciddi anlamda bozulabilir. Genellikle aşırı hoşgörülü tutum ile yetişen çocuklar kurallara uyma konusunda sorun yaşarlar. Sıklıkla yaptıkları davranışların sorumluluklarını yüklenmezler çünkü onlar için daha önce  birileri bu davranışın sorumluluğunu almış demektir. Bu nedenle çocuklar sorunlu davranışlara ilerleyebilirler. Bu yüzden yeri geldiğinde çocuğa hoşgörülü davranmak yeri geldiğinde yaptığı davranışla yüzleştirmek en doğru seçenek olacaktır.

DENGESİZ ANNE BABA TUTUMLARI :  Anne ya da babanın mizaç ve karakterlerini farklı olduğu ailelerde bu tutum sıklıkla görülür Annenin izin verici babanın katı olduğu bir ailede çocuğa verilecek cezalar haliyle değişecektir. Örneğin annenin yumuşak yüz gösterdiği babının ise kızdığı bir durumda çocuk neyin doğru neyin yanlış olduğunu bilmeyecektir. Bu noktada yapılması gereken en doğru hareket bir hata varsa anne ve babının ortak bir karar alıp ortak bir tepki gösterilmesi ortak davranış noktasında  çocuğu uyarmaktır. Birinizin yumuşak yüzlü diğerinizin öfkeli ve kızgın tutum izlediği aileler çocuğun dengesiz kalmasına sebep olur. Bu sebepten çocuğun değer yargıları gelişemez ve sorumluluk almak istemez. Bu yüzden anne ve babaların ortak bir karar alıp hareket etmeleri en doğru olandır.

AŞIRI KORUYUCU ANNE BABA TUTUMLARI :

Bu tutumda çocuğun her türlü davranış ve sorumluluğunu anne baba üstelenir böyle olunca çocuk tek başına yapabilecekleri noktasında sıklıkla anne ya da babaya sığınır. Böyle olunca onun yapacağı ödev onun yapacağı sorumluluklar zaten birileri tarafından üstlenmiştir. Çocuk bu noktada asla sorumluluk almaz ve dışarıdan gelebilecek her türlü tehlikeye karşı savunmasızdır. Evde çocuğuna karşı aşırı koruyucu davranan  veliler okulda bir zorbalıkla karşılaştığında dışarıda bir sıkıntı ile karşılaştığında buna dair her daim koruyamazlar. Çocuk büyüdüğünde de sürekli ailesi tarafından korunamayacağı için kendini savunamama , ifade edememe ,kendini koruyamama ve tek başına yapması gereken bir çok sorumluluğu yerine getirememe sıklıkla görülebilir.

Bu tarz durumlarda yapılması gereken çocuğu yine kontrol ederek onu biraz özgür bırakmak ve yaşına uygun sorumlulukları almasını sağlamak doğru olacaktır.

MÜKEMMELLİYETÇİ ANNE BABA TUTUMLARI :  Bu tutumda anne ya da baba geçmişte kendisinin gerçekleştiremediği şeyleri çocuğunun gerçekleştirmesini bekler ve bu konudaki tutum ve davranışı bazen üst noktaya taşıyabilir. Örneğin Çocuğunun ilerde ilgi alanının olmaması  ya da başarısının yetmemesine rağmen doktor olmasını isteyebilir. Ya da yaptığı işi kusursuz yapmasını isteyebilir.  Ancak unutulmamalıdır ki onlar birer çocuktur ve öğrenme sürecindedirler. Bu tutum sergilendiğinde çocuğun özsaygısını düşürücektir. Başarıya yönelik inancını azaltıcaktır. Ve çocuğun hiçbir zaman kabul görülmeyeceği ve sevilmeyeceği düşüncesine kapılmasına sebep olabilecektir.

Bu noktada yapılması gereken çocuğun yaşı ,   gelişim dönemi, ilgi ve istekleri göz önünde bulundurularak çocuğun yapabildikleri ve yapamadıkları noktasında gerçekçi davranmak gerekmektedir.

HOŞGÖRÜLÜ ANNE BABA TUTUMU :   Bu tutuma demokratik anne baba tutumu da diyebiliriz. Böyle ailelerde çocuk yaptıklarıyla kabul edilir. Yanlışları ve doğrularıyla, yapabildikleri ve yapamadıklarıyla çocuk kabul edilir. Bunların hepsi aile içerisinde konuşulabilir ve çocuktan belli başlı fikir alınabilir. Böyle ailelerde çocuk kabul görmeyi, kendisini ifade edebilmeyi ,  kendilerini savunabilmeyi ve sorumluluk almayı kesinlikle öğrenebilirler. Böyle ailelerde çocuklar yanlış yaptığı ya da yapamadığı şeylerin bir karşılığı olduğunu bildiğinden kurallara uyarlar, kendilerini anne babaya rahat ifade ederler. Yanlışlarını düzeltme noktasında aileye danışarak daha sağlıklı kararlar alırlar.

Bir çok anne baba bu tutumları zaman zaman uygulamaktadır.

Bir diğer önemli nokta ise bir ailede birden çok çocuk varsa kesinlikle çocuklar birbiriyle kıyaslanmamalıdır. Çünkü her çocuk kendi tabiatıyla kendi mizacıyla , kendi davranışlarıyla ve ilgileriyle  dünyaya gelir ve birinin yaptığını diğeri yapamazken bir başkasını ise diğeri iyi yapabilir yani her birey biricik ve tektir.