Çocuklar için: hangi yaşta hangi sorumluluklar?

ÇOCUKLAR İÇİN: HANGİ YAŞTA HANGİ SORUMLULUKLAR

Çocuklarımızı yetiştirirken özgüveni yüksek, kendisini ifade edebilen, sorumluluk sahibi ve sağlıklı bir kişiliğe sahip olmalarını isteriz. Ebeveynlerin çocukları hakkında istekleri benzer olsa da, bazen yanlış yöntemleri kullanarak doğru sonuçlara ulaşmayı umabiliyorlar. Özgüveni yüksek, girişken ve sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmek için fazla koruyucu tutumdan uzaklaşarak çocuklarımızı eleştirmeden, yargılamadan dinleyerek onlara söz hakkı tanımalıyız. Bundan sonra ise kendilerine olan güvenlerini artırmak için yaş ve gelişimlerine uygun sorumluluklar vermeliyiz.

Anne babalar olarak çocuklarımızın yaşlarına uygun olarak aşağıda yer alan sorumlulukları verebiliriz. Tabi ki aşağıda yer alan davranışlar ‘’Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.(Aynı gün doğan çocuklar aynı gün yürümez.)’’ ilkesi göz önünde bulundurularak çocuklarımızdan beklenmelidir. Ayrıca;

1)Önce çocuklardan yapmasını beklediğimiz davranış ve sorumluluğun, neden ve nasıl yapılacağını onlara anlayacakları şekilde anlatmalı,

2)Daha sonra o davranışı beraber yapmalı ve uygulamalı olarak göstermeli,

3) En son çocuğumuzdan yapmasını istediğimiz davranışı kendi başına yapmasını beklemeliyiz.

Sorumluluklarını yerine getiren çocuklarımızın çabalarını övmeyi ve onları yüreklendirmeyi de eksik etmeyelim 🙂

          2-3 Yaş Sorumluluklar

• Tek başına odasında uyuyabilir.
• Oyuncaklarını yardımla toplayabilir.
• Elbiseleri yardımla giyebilir, düğmelerini açabilir ve fermuarı çekebilir.
• Kolay giyilebilir ayakkabıları giyebilir ama bağlayamaz.
• Çamur, kil ve kumla oynar, şekiller yapabilir.
• Televizyon, radyo gibi elektronik eşyaları açıp kapatabilir.

          4-5 Yaş Sorumluluklar

• Kendisi bağımsız olarak yemeğini yiyebilir.
• Elbiselerini kendi seçenekleri arasından seçebilir ve kendi kendine giyebilir.
• Suyu bardağa doldurabilir.
• Tuvalete kendisi gidebilir ama dışarda bir büyüğü olsun ister.
• Üç tekerlekli bisiklete kolayca binebilir.
• Ellerini ve yüzlerini kendileri yıkayabilir.
• Dişlerini fırçalayabilirler.
• Tabak, çatal vb. şeyler taşıyarak annelerine yardım edebilirler.
• Kirli elbiseleri kirli sepetine atabilirler.
• Evcil hayvanları besleyebilirler.
• Raflara kitapları dizebilirler.
• Alışveriş yapılırken ebeveynlere yardımcı olabilirler.
• Oyuncaklarını toplayabilirler.

• Alışveriş sonrası malzemelerin yerleştirilmesine yardımcı olabilirler.
• Çizgilerle belirlenmiş alanları boyayabilir.
• Kare ve üçgen çizebilir. Kesme ve yapıştırma işlemleri yapabilir.
• Odasında tek başına uyuyabilirler.

          6 Yaş Sorumluluklar

• Resim yapar, boya yapar kesip yapıştırır.
• Topla oynayabilirler, iple atlayabilirler.
• Tek başına giyinip soyunabilirler.
• Sofranın hazırlanmasına ve toplanmasına yardım edebilir.
• Kendi ayakkabılarını giyebilirler, bağcıklarını bağlayabilirler.
• Bakkaldan Kendi Başına Gidip Alışveriş Yapabilirler.

          7-8 Yaş Sorumluluklar

• Çantasını hazırlayabilir.
• Ödevlerini yapabilir.
• Harçlığını bağımsız olarak harcama alışkanlığını edinebilir.
• Evcil hayvanları besleme sorumluluğunu alabilir.
• Yatağını düzeltmeyi alışkanlık haline getirebilir.
• Sofrayı toplamada yardımcı olabilirler.
• Alışveriş sonrası alınanların taşınmasına yardımcı olabilirler.
• Öz-bakımını yapabilirler.
• Yardım almadan banyo yapabilirler.
• Odalarını toplayabilirler.
• Odasını, dolabını, yatağını düzenli tutabilirler.
• Dersleriyle ilgili yapılması gerekenleri düzenli şekilde yerine getirebilir.
• Düzenli ders çalışabilirler.
  
  9-10-11 Yaş Sorumluluklar

• İlgilerini belirleyip zamanlarını planlayabilir.
• Ev dışı yakın yerlere gidip gelebilirler.
• Evdeki bazı tamir işlerine yardımcı olabilirler.
• Kendinden küçük kardeşinin beslenmesine yardımcı olabilirler.
• Alışveriş yapabilirler.
• Bulaşık yıkayabilir. Bulaşık makinasına tabakları yerleştirebilirler.
• Kendi yatak çarşaflarını değiştirebilir.
• Kendi randevularını takip edebilir (doktor randevusu, gitar kursu vb.)
• Okumak istediği kitapları seçebilir ve alabilirler
• Arkadaşlarını evde ağırlayabilir.
• Komşulara yardımcı olabilirler.

          12-17 Yaş Sorumluluklar

• Kendi hakkını savunabilirler ve düşüncelerini ifade edebilirler.
• Evde yardım gerektiren işler olduğunda kendi isteğiyle yardım önerisinde bulanabilirler.
• Çamaşır, bulaşık makinesi vb. çalıştırabilirler.
• Makineden çıkan çamaşırları askılığa asabilirler.
• Makineden çıkan bulaşıkları raflara yerleştirebilirler.
• Eve dönüş saatlerine uyabilirler.
• Anne babası meşgul olduğunda kardeşiyle ilgilenebilirler.
• Evde tek başına kalabilir.
• Arabayı tek başına yıkayabilir.
• Kendi başına ulaşım araçlarına binebilir.
• Elektrik, su faturası gibi ödemeleri yapabilirler.
• Bağımsız olarak kendi ödev ve çalışma planını oluşturabilir.
• Para biriktirip uzun vadede almak istediklerini planlayabilir.

Hasan Fatih CANKURT
Psikolojik Danışman
hasanfatihcankurt@hotmail.com