Davranışçı terapilerin üçüncü dalgası

DAVRANIŞÇI TERAPILERIN ÜÇÜNCÜ DALGASI  

         KABUL VE KARARLILIK TERAPİSİ

Kabul ve kararlılık terapisi  davranışçı terapinin üçüncü kuşak dalgası olarak kabul edilmektedir. Bu terapi sistemi özellikle Amerika ve Avusturya’da geliştirilmiştir. Bu terapi ekolü seksenli yılların sonlarına doğru ortaya çıkmıştır. Kabul ve kararlılık psikoterapisi adeta doğunun zen felsefesi ile  Batının davranışçı terapi ekolünün birleşimidir.

Kabul ve kararlılık terapisinde amaç : duygularımızı olduğu gibi anlayabilmek , kabullenmek ; olduğu gibi yaşayabilmek ve bu sayede bireyin psikolojik esnekliğini, psikolojik dayanıklılığını arttırmaktır.

Kabul ve kararlılık terapisi duygular ve kognitif sürecin çalışma prensipleri üzerinde durmaktadır. Bu terapi ekolünde : Bireyin elem veren, acı çektiren yaşam deneyimlerini kabullenip bu acı tecrübelerin yaşamın ilerleyen kısmında edinilecek yeni deneyimlerini engellememesi amaçlanır. Bu terapinin etkilendiği zen felsefesinde de olduğu gibi anı yaşayabilmek oldukça önemlidir

TERAPİNİN  ÖNCÜLERi   

STEVEN C. HAYES (1948- )

JOHN KABAT-ZINN (1944- )

MARSHA M.LİNEHAN(1943-)

KABUL VE KARARLILIK TERAPİSİ ÇALIŞMA PRENSİPLERİ

Bu terapi modelinin  altı temel çalışma prensibi bulunmaktadır.

• KABUL

Bu prensibe göre bireyin yaşamındaki tüm deneyimleri kötü deneyimler de dahil olmak üzere hiçbir direnç göstermeden kabullenmesi önemlidir.

• 2.ANDA OLABİLMEK

Bireyin içinde bulunduğu zaman diliminin farkındalıkla yaşanabilmesi tıpkı zen felsefesinde olduğu gibi.

• 3.BAĞLAMSAL KENDİNELiK

Bireyin hem kendisine hem de aynı anda çevresine ilişkin farkındalığı

• 4.DEĞERLER

Bireyin hayatına yön veren onun için önemli soyut, düşünce yapıları.

• 5.AYRIŞMA

Bireye yaşantısını gözlemleme şansı verilmelidir. Bu hareketle olumsuz düşüncelerin yeniden yapılandırılması amaçlanır.

• 6.VAAT EDİLEN EYLEMLER

Kişisel değerlere göre hedefler belirleyip ; bunların sorumluluğunu alarak söz konusu hedeflere aşamalı olarak ilerleme. Bu süreç davranışçı terapiye

KABUL VE KARARLILIK TERAPİSİNİN ETKINLIĞI

Kaygı bozukluklarına ilişkin çalışmalar ( Dolrymple ve Herbert 2007 ) Shorp 2012)

Depresyon (Forman ve arkadaşları 2007)

Obsesif Kompulsif  Kişilik Bozuklukları ( Twohig ve arkadaşları,2006)

Madde kötüye kullanımı (Gifferd ve arkadaşları,2004)

Yapılan  çalışmalar kabul ve kararlılık terapisinin etkililiğini ispatlamaktadır. Kabul ve kararlılık terapisi kronik ağrı, bağımlılık,stres yönetimi başta olmak üzere 150 den fazla çalışmada etkililiğini ispatlamıştır.