Doktor OX’un Deneyi – Jules Verne

DOKTOR OX’UN DENEYİ-JULES VERNE

Bilim kurgu romanlarıyla edebiyata yepyeni bir soluk kazandıran, yüzyıllardır, kuşaktan kuşağa her okura zengin dünyaların kapılarını aralayan Jules Verne’den bilimsel yanı olduğu kadar, inceliklerle örülmüş mizahi yanı da ağır basan, bir solukta okunacak bir kitap. Peki, kim bu Jules Verne, 8 Şubat 1828 yılında Fransa’nın Nantes şehrinde doğdu. Denizcilik geleneği olan bir ailenin çocuğuydu ve bu durum onun yazı hayatını derinden etkiledi. Küçük bir çocukken gemilerde tayfalık yapmak için evden kaçtı ama yakalanıp ailesine teslim edildi.  1847’de hukuk öğrenimi görmesi için Paris’e gönderildi. Ancak Paris’teyken  tiyatroya ilgisi derinleşti. 1850’lerin sonlarında ilk oyunu yayımlandı. Babası hukuk öğrenimini bıraktığını duyduğunda harcamaları için gönderilen para kesildi. Bu durum Jules Verne’i öykülerini satarak para kazanmaya zorladı. Paris’in kütüphanelerinde jeoloji, mühendislik ve astronomi okunarak geçirilen uzun saatlerden sonra, Jules Verne ilk kitabı Balonla Beş Hafta’yı yayımladı. Bu romanı Dünya’nın Merkezine Seyahat, Dünya’dan Ay’a ve Denizler Altında 20 000 Fersah gibi romanlar izledi. Romanların büyük beğeni toplaması Jules Verne’i zengin bir adam yaptı. 1876’da büyük bir yat aldı ve Avrupa’nın çevresini yatıyla dolaştı.

Birçok icadı önceden tahmin ettiği için “bilim falcısı” lakabı ile anılan yazar, denizaltı, uzay yolculuğu, oksijen tüpü gibi onun zamanında olmayan birçok olayı öngördü. İnatçı Keraban adlı romanında Osmanlı İmparatorluğunu ve Türk insanını anlattı. Kitaplarında öngördüğü icatlara genelde onun kullandığı isimler verildi. Eserleri, 148 dile çevrildi.

Hikâyemiz, Flandre’da, hayali Quiquendone kentinde geçer. Kent, yüzyıllardır Tricasse ailesi tarafından yönetilmektedir. Tricasse ailesinde çok ilginç bir gelenek hüküm sürmektedir: dul bir erkek, yine ailesine mensup genç bir kızla; o dul kalınca yine aileden ve kendisinden daha genç bir erkekle evlenir, erkek de dul kalınca… Kentte sakin, ölçülü, tutumlu ve ağırkanlı insanlar, yüzyıllardır hiçbir konuda aşırılığa kaçmadan, herhangi bir duygu belirtisi göstermeden, uyum içinde son derece durağan bir yaşam sürmektedir.

Yöneticileri bile yaşamları boyunca inisiyatif kullanmadan, hiçbir önemli karar almadan bu dünyadan göçüp gitmektedir. Öyle evlenecek çiftler on yıllık bir nişanlılık süreci geçirerek birbirlerini tanımaya çalışır bu uzun sürece dayanıp evlenen kişi sayısı çok az olur bu yüzden bu kentte evlilik oranı çok düşüktür. Bir yüzyıldır arabacıların küfretmediği, birbirlerine sövüp saymadığı, atların kaçıp gitmediği, köpeklerin ısırmadığı, kedilerin tırmalamadığı, kısaca tartışmanın gölgesine bile rastlanmayan bir kent bu. Sulh ceza mahkemelerinin bile bütün bir yıl iş olmadığı için çalışmadığı bir kent! Yüz yıldır hiç tutanak tutulmamış, jandarmaların laf olsun diye ortalıkta dolaştığı, üç yüz yıldır ne bir yumruğun ne bir tokadın atıldığı bir kent! Bu böyle devam edemez, bunları değiştireceğiz diyen kanı kaynayan başarılı bir bilim adamı olan Doktor OX, kentin aydınlatılması işini üstlenir ve bunun için bir gaz fabrikası inşa ettirerek çalışmalara başlar. Ancak gaz borularının döşenmesiyle birlikte, kentte anlaşılması güç olaylar yaşanmaya başlar.

Doktor Ox’un sözde kenti aydınlatma projesiyle gelişi Quiquendone’da bir şeyleri değiştirecektir. Doktorun gizli bir gündemi vardır ve bunun için kent halkını kobay olarak kullanmaktan çekinmeyecektir. Zira bilim vicdansız kişilerin elinde tehlikeli olabilir. Doktor geliştirdiği bir makine sayesinde suyun içerisindeki hidrojen ve oksijeni ayrıştırabiliyordu. İnsanlara saf oksijen verilmesi durumunda onların fizyolojik ve karakter olarak nasıl bir değişime uğrayacağını öğrenmek istiyordu. Kısacası, erdem cesaret, yetenek, zeka, hayal gücü gibi bütün nitelik ya da özellikler yalnızca bir oksijen sorununa bağlı olabilir miydi?

Kent halkına düzenli olarak verilen bu saf oksijen yüzünden onların yüzyıllardır karakterlerine işlenen sakinlik bir anda saldırganlığa dönüşür. Öyle ki yüzyıllar önce kendi ülkelerine giren ve kendi topraklarında geviş getiren komşu ülkenin ineğini bahane edip “intikam isteriz” diyerek savaşa bile hazırlanır tüm kent. Yapılan deneyin felakete yol açacağının farkına varan asistan Ygene’nin tüm çabalarına rağmen Doktor OX deneyden vazgeçmez ve finalde büyük bir sona davetiye çıkarır.

KİTAPLA KALIN…

Cebrail URTEKİN
Psikolojik Danışman
cebrail.urtekin@windowslive.com