FİLM ÖZETİ

Riley, Minnesota’da anne ve babasıyla mutlu bir hayat süren 11 yaşında bir kız çocuğudur. Filmde izleyicilere Riley’nin beyninde yaşayan ayrı bireyler olarak sunulan beş temel duygunun ve Riley’nin ailesinin San Francisco’ya taşınmasının ardından yeni hayatına uyum süresince yaşamış oldukları sorunlar ele alınmaktadır.

Filmde başrolü Riley ile paylaşan beş ana karakter vardır. Bunlar, “Neşe, Korku, Üzüntü, Öfke ve Tiksinti”dir. Bu duyguların Riley’nin büyümesiyle birlikte onun hayatında ve kişiliğinin oluşumunda nasıl rol oynadıkları ele alınmaktadır. Neşe kişinin mutlu olmasına odaklanırken, üzüntü mutsuz olduğu anların savunucusu oluyor. Tiksinti kişiyi tehlikeli şeylerden uzak tutarken, korku kişinin güvenle hareket etmesini sağlıyor. Öfke ise birçok durumda adalet gibi bir değeri temel alıyor.

Duygular incelendiğinde, Riley’nin baskın bir şekilde davranışlarını şekillendiren ve diğer duygulara ne yapacaklarını söyleyerek onları kontrol altında tutan temel duygunun Neşe olduğu görülmektedir. Neşe, Riley’nin mutlu ve problemlerden uzak bir hayata sahip olması ve anılarının çoğunun mutlu anılardan oluşması için de büyük bir çaba göstermektedir. Bu nedenle özellikle Üzüntünün kumanda merkezindeki konsolu kullanarak yaptığı müdahaleleri ve Riley’nin anılarına dokunmasını engellemek için yoğun bir gayret sarf etmektedir.

Filmde, beynin işleyişinde yer alan olgular ise fiziksel kavramlar olarak görselleştirilerek somutlaştırılmıştır. Anıların nasıl kaydedildiği, uzun süreli bellekte nasıl depolandığı, nasıl değişimlere uğradığı ve bireyler üzerinde nasıl etkileri olduğu filmin temel noktasını oluşturmaktadır.

Filmde Riley’nin anıları yaşadığı olaylar sonrasında kumanda merkezine gelen anı küreleri olarak yansıtılmıştır. Riley’nin yaşantılarının ardından oluşan bu anı küreleri, aynı kayda alınan video görüntüleri gibi olayı kaydetmekte ve oluşan her anı küresi o olay ile ilgili baskın olan duygunun rengini taşımaktadır. Bu anılar, günün tamamlanması ile birlikte beynin farklı bir bölümünde yer alan Uzun Vadeli Anılar depolarına gönderilmektedir. Bir anıya tekrar ulaşılması gerektiğinde Hatırlama Tüpleri ile anılar tekrar kumanda merkezine gönderilmektedir.  Filmin ilerleyen bölümlerinde bu anıların zamanla sönükleşmesi halinde beyindeki görevliler tarafından unutulmaları için Anı Çöplüğüne gönderildiği ve Anı çöplüğüne atılan hiçbir şeyin tekrar hatırlanamadığı görülmektedir.

Günlük anıların tutulduğu anı kürelerine ek olarak, Riley’nin en önemli anılarından oluşan beş adet Çekirdek Anı küresi, Riley’nin kişiliğinin belli başlı yönleri olan Kişilik Adalarının temelini oluşturmaktadır. . Riley 11 yaşına geldiğinde beş temel kişilik adasına sahiptir: Hokey Adası, Maskaralık Adası, Arkadaşlık Adası, Dürüstlük Adası ve Aile Adası. Riley’nin davranışları bu adalarla karşılıklı bir etkileşim içindedir; davranışlarının şekillenmesinde kişilik adalarının aktive olması etkili olurken, aynı zamanda bu adaların güçleri de Riley’nin davranışlarından etkilenmektedir.

Ayrıca filmde de beynin işleyişi ile ilgili olan bölümler ise çeşitli benzetimlerle ele alınmıştır. Bunlar;

1- Beynin işleyişini sağlayan görevliler: Zihin İşçileri

2- Riley’nin aklına gelen fikirler: Düşünce Treni ile kumanda merkezine taşınmaktadır.

Filmde yer alan Riley’nin çocukluğundaki hayali arkadaşı Bing Bong  ile birlikte gittikleri Hayal Dünyasında bir çocuğun hayal dünyasında yer alan farklı temalar yer almaktadır ve bu bölümler artık kullanılmadıkları ve gereksiz oldukları için zihin işçileri tarafından anı çöplüğüne atılmaktadır.

Bir film stüdyosu gibi çalışan Rüya Yapımı da uyku sırasında o günün anıları kullanılarak, Riley’nin rüya görmesi sağlanmaktadır. Riley’nin en kötü korkuları ve sorun çıkarak her şey Bilinçaltında kilitli bir şekilde tutulmaktadır. Bunun dışında filmde adı geçen merkezler ise mantıksal düşünme, dil öğrenme süreci, dejavu ve eleştirel düşünmedir.

KİŞİLERARASI İLİŞKİLER KURAMINA BAĞLI ANALİZ

KURAMCI: Harry Stack Sullıvan

Diğer İnsanlar İçin Gereksinim Duyma

Sullivan’a göre kişilik, insan yaşamını niteleyen, yinelenen kişilerarası durumların oldukça kalıcı örüntüleridir. Kişiliğin ancak insan bir ya da daha fazla sayıda kişiyle ilişki durumundayken ortaya çıkabileceğini belirtmiştir.

Filmde de Riley’in kişiliğinin belli başlı yönlerini “Kişilik Adaları” oluşturmaktadır. Bunlar;

• Hokey Adası: Hokeyi küçüklüğünden beri oynayan Riley’in 11 yaşına geldiğinde de Hokey Takımında oynaması ve oradaki takım ruhuna sahip oluşuyla geliştirmiş olduğu kişilik adasından biridir.
• Maskaralık Adası: Riley’in küçükken ailesiyle beraber eğlenerek zaman geçirdiği adadır. Anne ve babasıyla şakalar yapıp beraber eğlendikleri kişilik adalarından biridir.
• Arkadaşlık Adası: Riley’in çocukluğunda beraber zaman geçirdiği gerçek arkadaşı olan Mag ve kendisine hayali arkadaş yaratmış olduğu Bing Bong ile de geçirdiği zamanların adasıdır. Riley, çocukluğundan beri Mag ile iyi dostluk kurmuştur. Aynı zamanda hayali arkadaşı olan Bing Bong ile de.
• Dürüstlük Adası: Riley’in ailesinden gizli bir şeyler yaptığında bunları yalan söylemeyip ailesine dürüstçe doğruları söylediğinde de ailesiyle arasında güvenli ilişki bağları kurmuş olduğu kişilik adasıdır.
• Aile Adası: Riley’in anne ve babası ile ilgili olan sağlam temellerin atılmış olduğu kişilik adasıdır.

Gerilim Azaltma( Tension Reduction)

1-İhtiyaçlar:

Sullivan’a göre en temel kişilerarası ihtiyaç şefkattir. Çünkü bir insanın bütünsel iyilik haliyle ilgilidir.

Riley, o gün “Çoban Köpekleri” büyük eleme maçında galibiyet vuruşunu son anda kaçırdığı için takım olarak maçı kaybetmişlerdi. Bu sonuçtan dolayı Riley kendisini çok kötü hissediyordu ve hokeyi de bırakmak istemişti. Fakat Riley’ in tam vazgeçmek istediği zaman da anne ve babası hatta takım arkadaşları Riley’in yanında olmuşlardı. Anne ve babasının ona kucak dolusu sarılması ile ve takım arkadaşlarının Riley’i bir şampiyonmuşçasına havaya atıp tutmalarıyla da onun yanında olmuşlardır. ( Üzüntü sayesinde yardım etmeye gelmiştirler.)

2-Kaygı:

Sullivan’a göre kaygının azaltılması için çocuğun kaygısı olmayan yetişkinlerle güvenli ilişki kurmaya ihtiyacı vardır. Ayrıca Sullivan, şiddetli kaygıyı kişinin kafasının üzerine inen bir darbeye benzetmektedir. Şiddetli kaygı, insanları öğrenme açısından yeteneksizleştirir, hafızayı zayıflatır, algıyı daraltır ve tam bellek yitimi(amnesia) ile sonuçlanabilir.

Filmde babasının yeni işi sebebiyle San Francisco’ya taşınmalarının ardından Riley var olan eski yaşantısını, hokey takımını, arkadaşlarını ve evini terk etmiş olmanın yarattığı değişim ile; eski evde yaşamaya başlamak, eşyalarını taşıyan kamyonun gecikmesi, babasının işinin yaşattığı stres ile de onunla ilgilenememesi gibi yeni şehirde onu bekleyen birçok sorunla karşı karşıya kalması kaygısı ve korkusuyla da zamanla eski hatıralarından uzaklaşır. Onları tekrar hatırlamak için de eski mutlu günleri özlediği için evden kaçıp Minnesota’ya gitmeye karar vermiştir.

KİŞİLİĞİN YAPISI

1- Hayali Kişileştirme

Riley’in daha küçükken yaratmış olduğu Bing Bong pembe filden oluşan hayali arkadaşı vardır. Filmin ilk dakikalarında kafasında tasarlamış olduğu bu hayali arkadaşı Bing Bong’ un resmini duvara çizerken aynı zamanda hayali arkadaşıyla da beraber şarkı söylüyormuş hissinde Bing Bong şarkısını söylüyor.

2- Kendilik Sistemi

Kişinin kaygıdan korunmak için kullandığı güvenlik işlemlerinden oluşur.

Nakliye kamyonun Perşembe gününe kadar gelemeyeceğini öğrenen Riley ve ailesi kaygı yaşamıştır. Bunun sonucunda da anne ve babası tartışmaya başladıklarından dolayı Riley’ de evdeki bu gergin anı önlemek amacıyla yerde buruşmuş çöp kâğıtlarıyla ve bulduğu sopa ile ortamdaki gerilimi eğlenceli bir hokey maçına döndürmüştür. Bunun sonucunda da kaygıda o anlık kaybolmuştu.