İnternetin kötü kullanımıyla baş etmek mümkün mü ?

İNTERNETİN KÖTÜ KULLANIMIYLA BAŞ ETMEK MÜMKÜN MÜ?

Günümüzde internet, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Hayatımızı ciddi anlamda kolaylaştırıyor olması, zararlarını fark edemiyor olmamıza ve bu sebeple internet kullanımının zararlarına karşı savunmasız kalmamıza neden olabilmektedir. Yoğun internet kullanımı için, “patolojik internet kullanımı”, ”internet bağımlılığı” gibi ifadeler de kullanılmaktadır. Bazı uzmanlar, internet bağımlılığını tıpkı diğer bağımlılıklar gibi başlı başına bir psikiyatrik rahatsızlık olarak tanımlarken bazı uzmanlar ise internetin kendisine değil de internet sayesinde yapılan etkinliğe (oyun, sohbet, facebook) karşı bağımlılık geliştirildiğini savunarak “oyun bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı” gibi isimlendirmeler de yapmaktadır. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-5)’ te internet bağımlılığı ruhsal bir rahatsızlık olarak belirtilmiştir.

Sizin ya da bir başkasının interneti kötüye kullandığınızın belirtileri nelerdir?

• İnternette olmadığınız zamanlarda bile aklınızın internette kaldığını fark ediyor musunuz? (Acaba oyunda puanım ne durumda, son eklediğim fotoğraflara yorum yapıldı mı vs)
• İnternet kullanımını azaltmaya ya da kesmeye çalıştığınızda kendinizi huzursuz, rahatsız, kızgın veya çökkün hissediyor musunuz?
• Kalmayı planlandığınızdan daha uzun süre internette kalıyor musunuz?
• İnternet uğruna arkadaşlarınızı, ailenizi ve sorumluluklarınızı aksattığınız oluyor mu?
• Bilgisayarın başından kalkmanız gerektiği halde bunu yapmakta zorlanıyor musunuz?
• İnternette çok fazla zaman geçirdiğiniz için okul/iş hayatınıza olumsuz yansımaları oluyor mu?
• İnterneti olumsuz duygularınızdan ve problemlerinizden kaçmak için kullanıyor musunuz?
• Başkalarına (aile, arkadaş, vb) internette kalma sürenizi saklamak için yalan söylediğiniz oluyor mu?
• Gözlerinizde kuruluk, sırt ağrısı, baş ağrısı, uyku sorunları, kollarda uyuşukluk gibi fiziksel rahatsızlıklarınız var mı?

İnternet bağımlılığından nasıl kurtulabilirsiniz?

• Neleri kaçırdığınızın farkına varın…

Sevdiklerinizle vakit geçirin, sosyal etkinliklere katılın… Unutmayın hayat kısa…

• İnternette ne kadar süre geçirdiğinizi hesaplayın…

İnternetteki hangi etkinliğe ne kadar zaman ayırdığınızı yazmak, internette geçirdiğiniz süreyi somut olarak görmenize ve azaltmak için gerçekçi planlar yapmanıza yardımcı olabilir!

• Zamanı etkili kullanma tekniklerini deneyin…

Her zaman yapmak istediğiniz bir etkinliği düşünün. Normalde interneti kullandığınız saatlere bu etkinliği yerleştirmeye çalışın. Böylece keyif aldığınız bir başka etkinlikle uğraşırken daha az internette kalma isteği duyabilirsiniz. Programınızda interneti kullanmak için belli bir süre ayırın. İnternet için ayırdığınız sürenin sonrasına mutlaka yapmanız gereken başka bir somut etkinlik koyun. İnternete ayırdığınız zamanın sona erdiğini size anımsatması için alarm kurabilirsiniz.

• Gerçek dünyadan destek alın!

Aileniz ve arkadaşlarınızla geçirdiğiniz süreyi arttırmak elinizde, unutmayın…

• İnternet bağımlılığını tetikleyen etmenlerin farkına varın…

Bilgisayara yöneldiğinizde o anki duygu durumunuzun farkına varmak için şu cümleyi tamamlayın:

“ İnternete girmeden önce kendimi __________ hissediyordum.”

Olası cevaplar: Kızgın, bitkin, üzgün, yalnız, stresli, sıkkın, vb.

Bu duyguların farkına vararak hangi duyguların sizi internete yönelttiğinin farkına varabilirsiniz. Bundan sonra bir de şu cümleyi tamamlayın:

“ İnternette hoşlandığım bir etkinlikle uğraşırken kendimi ___________________ hissediyorum.”

Olası cevaplar: Rahatlamış, mutlu, başarılı, heyecanlı, sakin, vb.

Bu iki cümlede belirttiğiniz duygular sizin hangi duygudan kaçtığınızı ve neye ulaşmayı umduğunuz konusunda size ipucu verir. Bu tetikleyicilere bağlı olarak interneti kullanmaya karar verdiğiniz her an sizin için bir seçim anıdır!

• Yanınızda hatırlatıcı olumlu kartlar taşıyın…

İnternete bağımlı olduğunuz için yaşadığınız 5 büyük problemi ve internet kullanımını azalttığınızda yaşayacağınız 5 büyük faydayı farklı kartlar üzerine yazın ve yanınızda taşıyın. Daha sağlıklı ve verimli bir şey yapmak yerine interneti kullanmayı tercih ettiğiniz her seçim anında bu kartları çıkarıp, gözden geçirip tekrar düşünün…

• Hedefine ulaşmak için somut adımlar adın…

Her davranış değişikliğinde olduğu gibi kendinize somut bir eylem planı hazırlayın. Örneğin, uykunuzu yeterince almak için bilgisayarınızı/tabletinizi/cep telefonunuzu bir saat erken kapatmayı hedefleyin…

Kendinize karşı lütfen sabırlı olun çünkü bir alışkanlığı yıkıp yerine yenisini koymak zaman alabilir…

VE UNUTMAYIN, İSTERSENİZ BAŞARIRSINIZ…

Kaynaklar:

ODTÜ Öğrenci Gelişim ve Psikolojik Danışma Merkezi broşürleri

Internet Addiction. Texas State University, Counseling Center

Internet Dependence. Villanova University, Counseling Center