Kültüre bağlı bozukluklar II

Maladi moun ( Nazar )

Araştırmalarıma göre tam bir Türkçe karşılığı olmayan bu hastalığa kısaca nazar değmiş deyişini kullanabiliriz. Daha çok Haiti toplumunda gözükmektedir. Yine Dsm tanımında şu ifadeler yer alıyor. Bir insanın diğer bir insan için beslediği kıskançlık, çekememezlik duyguları o insan üzerinde; duygusal çöküntü, depresyon, sosyal ya da akademik nazar ve günlük işlerde ki başarısız olma gibi durumlara yol açtığı düşünülmektedir.  Genelde bu nazara maruz kalan kişiler; ekonomik ya da sosyal yönden başarılı insanlar olmaktadır.  Diğer bir deyişle gözü kalan bu kişiler diğer kişilerin kayıplarından kazanç sağlamaktadır. Ayrıca nazara gelen kişiler kendilerine  ruhsal varlıkların saldırısı altında olduğunu düşünmekle beraber bu kişilerin genel görünümleri ise şöyledir. Çekici , güzel, zengin gibi toplum tarafından gıpta edilen özelliklere sahip kişilerdir. Yine risk grubunda sağlıklı yeni doğmuş bebeklerde yer almaktadır. Batı toplumlarında evil eye ( nazar ) diye bahsedilmektedir.

Asabilik

Belki biz kendi toplumumuzda bunu daha çok  genel bir ifade, sinirli, gergin görünen için kullansak da Latin kökenliler de bu hayatın stresine karşı, zorluğuna karşı baş edememek olarak ele alınmaktadır . Öyle ki bu kavramı duygusal çöküntüden bir şey yapamama durumuna kadar geniş bir aralıkta kullanılmaktadır. Semptomları ise baş ağrısı, gerginlik, sersemlik, mide ağrısı, kasılmalar, uyku bozukluğu, baş dönmesidir.  Yine bu semptomlar, depresyondakiler ile birebir örtüşmektedir Yine bazı nadir vakalarda ise kaygı ve şifrozen semptomları da gözükmektedir.

Shenjing shuairuo ( Sinir sistemi zayıflığı )

Çin kökenlilerde gözükmekte olup yine  bu hastalık yerel tedaviler ile çözülmektedir.  Ve 5 belirtinin 3nün aynı anda gözükmesi ile kendini belli etmektedir.  Halsizlik, aşırı duygulanım, heyecanlılık, baş ağrısı uykusuzluk / çok fazla uyuma ile buna kaygı, streslilik ve hoş olmayan arzularla birlikte gözükmektedir.  DSM 4te somotoform bozukluklar arasında yer alan bu hastalığın sebebi olarak ise aile- yaşam stresleri ile itibarını kaybetme gösterilebilir .

Zihin yorgunluğu,  kronik yorgunluk ve  uzun süre mutsuzluk, umutsuz olma durumları ile yakın ilişkisi olduğu düşünülmektedir.

Susto

Belki biraz komik gelse de aşırı bir korku dolu olay yaşayan bireylerin kendi ruhunun vucüdunu terk etmesi inancına sahip olmasıyla geriye sadece mutsuzluk hastalık kalmasına inanmasıdır. . Bu durum olayı yaşadıktan sonraki günde çıkabilir yahut sonraki 1 yılda tam bir ölçüt yoktur.  Belirtileri ise; yetersiz uyuma hissetmesi bireyin buna bağlı olarak yaklaşık 12-15 saat uyuması, kötü rüyalar,  değersizlik hissi, sosyal ilişkiler de bozulma ile  motivasyon eksiliği de sayabiliriz.  Bedensel olarak ise birey kas ağrısı,  baş ağırısı, üşüme, ishal gibi durumlardır.  Yine kendi içinde 3 türü olduğu varsayılıp birey de ayrıca doğaüstü şeyler görme, düşük benlik algısı, intihar gibi uç davranışlar da gözükmektedir.  Major depresyon ile ilişkisinin yüksek olduğu düşünülmektedir.

Taijin kyofusho

Japon kökenlilerde gözüküp,  sosyal ilişkilerden kaçma yine karşılıklı ilişkilerde görülen bir tür kaygı bozukluğudur.  Ayrıca bireyler kandan korkma, karşısındakilerinin  ve kendi vücut kokusuna katlanamama, aşırı duyarlılık gibi belirtiler göstermektedir.  O kadar ki bireyler kendi organları eksik olarak görmektedir. Sosyal kaygı bozukları içinde yer almaktadır.  Yine Kore kökenlilerde gözükmektedir.

Hüseyin Mutlu TOSUN
Psikolojik Danışman
54mutlu135@gmail.com