Neuro-Biofeedback tedavisi

(NEURO-BIOFEEDBACK / SİNİR GERİ BİLDİRİM TEDAVİSİ) 

Dikkat eksikliği tanısı almış bir öğrencimin annesiyle görüşürken 10 seans aldıkları Neuro-feedback tedavisinin olumlu sonuç verdiğinden bahsedince bende bu konu hakkında neler biliyoruz ve ülkemiz Neuro-feedback tedavisinde ne aşamada bununla ilgili bir yazı hazırlamak istedim.

Toplumdaki DEHB yaygınlığı yaklaşık olarak çocuklukta % 8, ergenlikte % 6 ve erişkinlikte % 4 olarak bildirilmektedir. Okul psikolojik danışmanlarının sıklıkla karşılaştığı bir bozukluktur.

NEDİR?

Nöroterapi / Neuro-feedback   DEHB bozukluğu olan çocukların aceleci, sabırsız, dikkatsiz davranışlarının farkına varıp, bunlar üzerinde kendi kendilerine denetim kurmalarını sağlamaktadır.

Beynin yaydığı dalgaları bilgisayar ortamında görmek ve dikkatini yoğunlaştırarak buna müdahale edebilmek (çocuklarda bu amaçla uçak uçurma, yarış yaptırma vb. gibi hedefler içeren programlar kullanılmaktadır), çocuğun kendisine güvenini arttırmaktadır. Bu teknik, bireylere stresli ortamda soğukkanlı kalabilme becerisini kazandırmada ilaçsız bir yöntem olarak önem taşır.

Neurofeedback konusunda ilk çalışmalar epilepsi üzerine yapılmıştır. Mevcut çalışmaların çoğu hiperaktivite üzerine. Şu anda depresyon ve anksiyete başta olmak üzere, demans ve şizofreni dahil olmak üzere her türlü psikolojik ve psikiyatrik rahatsızlıkta yaygın ve etkin olarak kullanılıyor.

NASIL?

Öncelikle beyinin biyoelektrik haritası çıkarılıyor. Beynin stresli çalışan alanları belirleniyor.

İkinci aşamada “Nöroterapi / Neuro-Biofeedback” cihazının elektrotları stresli alanlara takılıyor. Bilgisayar ekranında beyindeki dalgalar görüntüleniyor.

Üçüncü aşamada kişinin, beyin gücünü kullanarak “Alfa” dalgalarını arttırması öğretiliyor. Alfa dalgası beynin istirahat dalgalarıdır. Bu dalgaları arttırmayı başaran kişiye puan veriliyor.

Ortalama 10 seansta kişi beynin gücünü kontrol etmeyi öğreniyor.

SEANSLAR Beyin dalgalarını bilgisayar yardımı ile arttırıp azaltılır. Beynin elektrik aktivitesini ölçen özel aparat bilgisayara bağlanır. Saçlı deri üzerine yapıştırılan elektrodlar aracılığı ile kişi kendi beyin dalgalarını bilgisayar ekranında renkli barlar şeklinde sayısal değerleri ile birlikte görür.

Özel geliştirilen program ile 30 dakika süre ile kişi hedef beyin dalgasını ihtiyaca göre düşürür veya arttırır. İyi yaptığında puan alır ve melodik bir ton duyar.

Böylece kişi hem görsel hem işitsel hem de sayısal olarak bilgilendirilir. Beyin doğrudan optimum çalışmayı öğrenir. Yapılan tekrarlar ile bu öğrenme kalıcı hale gelir. Burada bilgisayar esas olarak ekran görevi görür. Değişikliği yapan ve hedef davranış değişikliğinde başarıyı belirleyen kişinin kendi motivasyonudur.

Onun için danışanın işbirliği ve seansların tamamlanması şart. Genelde uygulama haftada 2 toplam 40 seans.

Çocuklar içinde geliştirilmiş programlar var. Oyun şeklindeki programlarda çocuk beyin gücü ile uçak uçurabiliyor, yarış arabası sürebiliyor.

Beyin Dalgaları Neyi Gösteriyor ?
Hızlarına göre beyin dalgaları ve ilişkin oldukları durumlar:
Delta (0-4 Hz) derin uyku
Theta(4-8 Hz) hayal kurma
Alpha(8-12 Hz) relaksasyon
Smr (12-15 Hz) konsantrasyon
Beta1(15-18 Hz) problem çözme
Beta2(18-25 Hz) anksiyete

SONUÇ

Okul öncesi çocuklarda: Down Sendromu dahil mental retardasyonda (zeka geriliği) ve hiperaktiflerde kelime kelime konuşan çocuk cümle kurmaya başlıyor, söz dinler komut alır hale geliyor, öfke nöbetleri geçiyor.

Okul çağı çocuklarda: Okulda öğretmenini dinlerken, evde ders çalışırken dikkati dağılmadan derse uzun süre motive/konsantre olabiliyor, huysuzluk/inatçılık/kavgacılık gibi davranış problemleri ortadan kalkıyor.

Türkiye’de de uygulanmaya başlayan bu yöntem tıp teknolojisinin yeniliklerinden biri olarak kabul ediliyor. Özellikle stresi, depresyonu yenmekte güçlük çeken insanlarda, öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite gösteren çocuklarda başarı ile uygulanıyor.

Sara AKCA
Psikolojik Danışman
saraakca@hotmail.com