PDR’de “Alan Dışı” Bir Zenginlik Olabilir, Ama Nasıl?

Eğitim sistemimiz üstüne bir inceleme ve eleştiriye girişildiğinde psikolojik danışma ve rehberlik  ile ilgili kısımda karşımıza çıkan en büyük ve güncel sorunlardan biri alan dışından alana geçişler olarak belirlenebilir.  Bu sorunu derinlemesine masaya yatırmak, ince eleyip sık dokumak gerekir çünkü bu sadece alan çalışanlarını ilgilendirip rahatsız etmekle kalmayıp aynı zamanda ülkenin tüm eğitim sistemini ve bu eğitim sisteminin içinden geçmiş ve geçecek olan bireyleri, nihayetinde toplumu etkilemekte ve şekillendirmektedir.

Bu bilgiler ışığında öncelikle bu alan dışı sorununa değinmeden önce kısaca belli başlı kavramlaradeğinmenin faydalı olacağına inanıyorum:

“Psikolojik danışma; ruh sağlığı, psikoloji ve gelişim ilkelerinin; bilişsel, duyuşsal, davranışsal ve etkileşimsel müdahale stratejileri aracılığıyla, bireyin ‘iyi oluşu, kişisel ve meslek gelişimi ile patoloji konularını ele alacak şekilde (uzmanlık alanına göre)  uygulanmasıdır. (Amerikan Psikolojik Danışma Derneği)

“Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru karar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir” (Kuzgun, 2004).

“Rehberlik kendini anlaması, problemleri çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır” (Kepçeoğlu, 2004).

Bu tanımlara bakıldığında şu ortak noktaların dikkat çektiği görülecektir:

* Pdrhizmetleri öğrencinin gelişmesini ve uyumunu sağlamaya yöneliktir.

* Bu yardım sistemli olarak ve profesyonel düzeyde sunulmalıdır.

* Pdrhizmetleri çeşitli aşamalar içeren ve süreklilik gösteren bir sistemdir.

Buradan da anlaşılacağı gibi psikolojik danışma ve rehberlik birbirini tamamlar nitelikte olup okullardapsikolojik danışmanlar tarafından verilmesi gereken, ağırlıklı biçimde  koruyucu ruh sağlığı hizmeti olarak yerini almaktadır. Tüm bunlar değerlendirildiğinde yukarda belirtilen amaçlara hizmet etmek, psikolojik danışmanlık mesleğini gereği gibi yapabilmek için alan otoritelerinin üzerinde uzlaştığı altı özellik vardır ve bunlar;

• Yetkinlik,
• Dürüstlük,
• Duyarlı ve saygılı olma,
• Bireysel ve kültürel farklılıklara duyarlılık,
• Sosyal sorumluluk,
• Mesleki ve bilimsel sorumluluktur.

Bu özelliklerdenalan dışı çalışanlarla  katı   bir şekilde ayrıştığımızı düşündüğüm  ikisi hayati önemdedir:

1) Yetkinlik,

2 ) Mesleki ve bilimsel sorumluluktur.

Bilindiği gibi her mesleğin belli başlı kuralları ve kendine özgü etik ilkeleri  vardır. Bir psikolojik danışmanın da bu kurallar ve etik değerler olmadan profesyonel anlamda danışana hizmet olarak verebileceği her şey yarardan çok zarar olabilir ancak. Bu anlamda bu iki özellik ve diğerlerini, kendini geliştiren bir birey olarak psikolojik danışmanın eğitim sürecinde kazandığı aşikârdırve bu da ancak profesyonel bir eğitim ile mümkün olabilir.

Her insan tercihlerinde özgür olduğu için istediği, sevdiği ve ilgilendiği bir mesleği seçmekte de özgürdür aynı zamanda. Ülkemizde psikolojik danışmanlık mesleğinin son 10-15 yıldır hem çok tercih edilip istenen bir meslek olması, hem de popülaritesinin yüksek olması, dönem dönem tüm dikkatleri bu meslek üzerine çekmiştir. Öyle ki zaman zaman okullarda çalışan farklı branştaki öğretmenler tarafından olsun başka meslek grupları  tarafından olsun bunun ifade edilmesi gözden kaçmamıştır. Bu psikolojik danışma ve rehberlik  açısından iyi bir gelişme olmakla beraber, ister resmi kamu kurum ve kuruluşlarında  ister özel sektörde kimi dönemlerde, yapılan bir kaç aylık eğitimle verilen rehberlik sertifikaları bu mesleği yetkinlik ve profesyonellik gerektiren bir meslek olmaktan çıkarıp işlevsiz ve herkesin kolaylıkla yapabileceği bir meslek (miş gibi) halinegetirmektedir.

Öte yandan bir edebiyatçının, felsefecinin, sosyoloğun, matematikçinin ve ya hangi alandan olursa olsun psikolojik danışmanlık mesleğine yönelmesi aslında bu alan için farklı bir renktir ve zenginliktir.   Psikoloji alanına ve psikolojik danışmanlık mesleğine yaptığı büyük çalışma ve katkılarından dolayı dünyada bu alanda iz bırakmış bir kaç isimden bahsetmek gerekirse kimisi bu alana yoğunlaşmadan önce kimisi ise farklı alanlarla  beraber bu alana da ilgi duyup psikoloji alanında sayısız eğitimden geçtikten sonra yüzyıllara damgasını vurmustur:

Albert Bandurabir mühendis;

FredericSkinner bir yazar- mucit ve şair,

ErichFrom sosyolog ve filozof,

Willam James – kimyacı ve filozoftur aynı zamanda;  ama hepsinin ortak özelliği bu alanların dışında temel psikoloji eğitiminin yanında, özel olarak ilgilendikleri psikolojinin alt dalında profesyonel bir eğitimle iyi bir ihtisas sahibi olmaları.

Tüm bunlara bakıldığında en başta da söylediğim gibi, bu gerçekten bir anlamda zenginliktir. Farklı disiplinlerle zenginleşmiş olan psikolojik danışman bunu psikolojik danışma oturumlarında da bir avantaj olarak kullanacaktır şüphesiz. Fakat bunun tek bir şartı var o da şudur: Hangi bilim alanından olursa olsun psikolojik danışman olmanın gerektirdiği-minimum düzeyde- profesyonel psikolojik danışma ve rehberlik alanında lisans eğitiminden geçmesidir !

Nalan ÇAKIROĞLU
Psikolojik Danışman
nalanncakirogluu@gmail.com

Kaynakça:
Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri: Psikolojik Yardım Süreci El Kitabı (Tuncay Ergene- Seher Aydemir Sevim
Wikipedia