Psikolojik Depresyon Teorileri

Psikolojik Depresyon Teorileri

Depresyon, bireylerin normal bir yaşam sürmelerini, sosyal olarak iş yerinde veya aile içinde yaşamalarını engelleyen bir duygudurum bozukluğudur. Seligman (1973), tanı sıklığı nedeniyle depresyonu psikiyatrinin “soğuk algınlığı” olarak adlandırmıştır.

Verilerin nasıl toplandığı ve teşhislerin nasıl yapıldığına bağlı olarak, bazı nüfus gruplarının %27’si herhangi bir zamanda depresyondan mustarip olabilir.

Davranışçı teori

Davranışçılık, davranışın şekillenmesinde çevrenin önemini vurgular. Odak, gözlemlenebilir davranış ve bireylerin davranışı öğrendiği koşullar, yani klasik koşullanma, edimsel koşullanma ve sosyal öğrenme teorisi üzerinedir.

Bu nedenle depresyon, bir kişinin çevresiyle etkileşiminin bir sonucudur.

Örneğin, klasik koşullanma, depresyonun belirli uyaranları olumsuz duygusal durumlarla ilişkilendirerek öğrenildiğini öne sürer. Sosyal öğrenme teorisi, davranışın gözlem, taklit ve pekiştirme yoluyla öğrenildiğini belirtir.

Edimsel koşullanma

Edimsel koşullanma, depresyonun çevreden olumlu pekiştirmenin kaldırılmasından kaynaklandığını belirtir (Lewinsohn, 1974). İşinizi kaybetmek gibi bazı olaylar, başkalarından gelen olumlu pekiştirmeyi azalttığı için depresyona neden olur (örneğin, sizden hoşlanan insanların yanında olmak).

Depresyondaki insanlar genellikle sosyal olarak çok daha az aktif hale gelirler. Ek olarak, depresyon, depresif davranışın başkaları tarafından kasıtsız olarak pekiştirilmesiyle de ortaya çıkabilir.

Örneğin, sevilen biri kaybedildiğinde, önemli bir olumlu pekiştirme kaynağı da kaybetmiş olur. Bu eylemsizliğe yol açar. Ana pekiştirme kaynağı artık arkadaşların ve akrabaların sempatisi ve ilgisidir.

Ancak bu, örneğin ağlama, şikayet etme, intihardan bahsetme gibi uyumsuz davranışları pekiştirme eğilimindedir. Bu, sonunda yakın arkadaşları bile yabancılaştırarak daha da az pekiştirmeye, artan sosyal izolasyona ve mutsuzluğa yol açar. Diğer bir deyişle depresyon, kişinin giderek daha da aşağılara sürüklendiği bir kısır döngüdür.

Ayrıca, kişi sosyal becerilerden yoksunsa veya çok katı bir kişilik yapısına sahipse, yeni ve alternatif pekiştirme kaynakları aramak için gereken ayarlamaları yapmakta zorlanabilir (Lewinsohn, 1974). Böylece negatif bir aşağı doğru sarmalın içine kilitlenirler.

Kritik değerlendirme

Davranışsal/öğrenme teorileri, depresyonun açıkça tanımlanabilir bir nedeninin olduğu reaktif depresyon açısından anlamlıdır. Bununla birlikte, teori için en büyük sorunlardan biri içsel depresyondur. Bu, belirgin bir nedeni olmayan depresyondur (yani, kişiye kötü bir şey olmamıştır).

Davranışçı yaklaşımın ek bir sorunu, bilişlerin (düşüncelerin) ruh hali üzerindeki etkisini hesaba katmamasıdır.

Psikodinamik Teori

1960’larda psikodinamik teoriler psikoloji ve psikiyatriye egemen oldu. Depresyon şu şekilde anlaşıldı:

• içe dönük öfke (Freud, 1917),
• aşk nesnesi kaybının içe yansıması,
• şiddetli süper ego talepleri (Freud, 1917),
• aşırı narsist, sözlü ve/veya anal kişilik ihtiyacı (Chodoff, 1972),
• özgüven kaybı (Bibring, 1953; Fenichel, 1968) ve
• anne çocuk ilişkisinde ilk yılda yoksunluk (Kleine, 1934).

Freud’un psikanalitik teorisi, psikodinamik yaklaşımın bir örneğidir. Freud (1917), birçok depresyon vakasının biyolojik faktörlerden kaynaklandığını öne sürdü. Bununla birlikte Freud, bazı depresyon vakalarının bir ebeveyn tarafından kayıp veya reddedilme ile bağlantılı olabileceğini de savundu. Depresyon keder gibidir, çünkü genellikle önemli bir ilişkinin kaybına bir tepki olarak ortaya çıkar.

Ancak önemli bir fark vardır çünkü depresyondaki insanlar kendilerini değersiz görürler. Olan şu ki, birey kayıp kişiyle özdeşleşir, böylece kayıp kişiye yönelik bastırılmış öfke içe, kendine doğru yönelir. İçe yönelik öfke, bireyin benlik saygısını azaltır ve gelecekte depresyon yaşamasını kolaylaştırır.

Freud, gerçek kayıplar (örneğin sevilen birinin ölümü) ve sembolik kayıplar (örneğin bir iş kaybı) arasında ayrım yaptı. Her iki kayıp türü de, önemli bir kişinin (örneğin bir ebeveynin) sevgisini kaybettiğinde kişinin çocukluk dönemlerini yeniden yaşamasına neden olarak depresyona neden olabilir.

Daha sonra Freud, kayıp nesnelerini içselleştirme eğiliminin normal olduğunu ve depresyonun aşırı derecede şiddetli bir süper egodan kaynaklandığını belirterek teorisini değiştirdi. Böylece depresif evre, bireyin süperegosunun ya da vicdanının baskın olduğu dönemde ortaya çıkar. Buna karşılık, manik aşama, bireyin egosu veya rasyonel zihni kendini ortaya koyduğunda ve kontrol hissettiğinde ortaya çıkar.

Kaybın depresyona dönüşmemesi için bireyin, kaybettiği kişiye ait anıları hatırladığı bir yas çalışması dönemine girmesi gerekir. Bu, bireyin kendisini kayıp kişiden ayırmasını ve böylece içe yönelik öfkesini azaltmasını sağlar. Bununla birlikte, benlik saygısı açısından başkalarına çok bağımlı olan kişiler bunu yapamayabilir ve bu nedenle aşırı derecede depresif kalabilirler.

Kritik değerlendirme

Psikanalitik depresyon teorileri, çağdaş depresyon teorileri üzerinde derin bir etkiye sahip olmuştur. Örneğin, Beck’in (1983) depresyon modeli, benlik saygısının kaybı (yeniden: Beck’in olumsuz benlik görüşü), nesne kaybı (yeniden: kayıp olaylarının önemi), dışsal narsisistik yoksunluk (yeniden) gibi psikanalitik fikirlerden etkilenmiştir. : sosyal kaynakların kaybına karşı aşırı duyarlılık) ve sözlü kişilik (yeniden: sosyotropik kişilik).

Bununla birlikte, oldukça etkili olmalarına rağmen, psikanalitik teorilerin bilimsel olarak test edilmesi zordur. Örneğin, merkezi özelliklerinin çoğu, ampirik araştırmaya izin vermek için yeterli hassasiyetle operasyonel olarak tanımlanamaz. Mendelson (1990), psikanalitik depresyon teorileri hakkındaki incelemesini şu sözlerle bitirmiştir:

Başka bir eleştiri, klinisyenlerin depresyonun ek yönlerini gözden kaçırmasına neden olduğu için bilinçdışı, intrapsişik süreçler ve erken çocukluk deneyimi üzerindeki psikanalitik vurguyla ilgilidir. Örneğin, bilinçli olarak olumsuz kendini söze dökme (Beck, 1967) veya devam eden üzücü yaşam olayları (Brown & Harris, 1978).

Bilişsel yaklaşım

Bu yaklaşım, insanların davranışlarından çok inançlarına odaklanır. Depresyon, düşünme süreçlerindeki sistematik olumsuz önyargıdan kaynaklanır.

Duygusal, davranışsal (ve muhtemelen fiziksel) semptomlar bilişsel anormallikten kaynaklanır. Bu, depresif hastaların klinik olarak normal insanlardan farklı düşündükleri anlamına gelir. Bilişsel yaklaşım ayrıca düşünmedeki değişikliklerin depresif ruh halinin başlangıcından önce geldiğini (yani önce geldiğini) varsayar.

Beck’in (1967) Teorisi

Başlıca bilişsel teorisyenlerden biri Aaron Beck’tir. Depresyondan muzdarip insanları inceledi ve olayları olumsuz bir şekilde değerlendirdiklerini gördü.

Beck (1967), depresyondan sorumlu olduğunu düşündüğü üç mekanizma belirledi:

Bilişsel üçlü (olumsuz otomatik düşünmenin)

Olumsuz benlik şemaları

Mantıktaki hatalar (yani hatalı bilgi işleme)

Bilişsel üçlü, depresyonlu bireylerde tipik olan üç olumsuz (yani çaresiz ve eleştirel) düşünce biçimidir: yani benlik, dünya ve gelecek hakkında olumsuz düşünceler. Bu düşünceler, kendiliğinden ortaya çıktıkları için depresif insanlarda otomatik olma eğilimindeydi.

Örneğin, depresif bireyler kendilerini çaresiz, değersiz ve yetersiz görme eğilimindedir. Dünyadaki olayları gerçekçi olmayan olumsuz ve bozguncu bir şekilde yorumlarlar ve dünyayı üstesinden gelinemeyecek engeller olarak görürler. Son olarak, geleceği tamamen umutsuz görürler çünkü değersizlikleri durumlarının iyileşmesini engeller.

Bu üç bileşen etkileşime girdikçe, normal bilişsel işleme müdahale ederek algı, hafıza ve problem çözmede bozulmalara yol açarak kişinin olumsuz düşüncelere takıntılı hale gelmesine neden olurlar.

Beck, depresyona eğilimli bireylerin olumsuz bir benlik şeması geliştirdiğine inanıyordu. Kendileri hakkında temelde olumsuz ve karamsar olan bir dizi inanç ve beklentiye sahiptirler. Beck, olumsuz şemaların çocuklukta travmatik bir olay sonucunda kazanılabileceğini iddia etmiştir. Olumsuz şemalara katkıda bulunabilecek deneyimler şunları içerir:

• Bir ebeveynin veya kardeşin ölümü.
• Ebeveyn reddi, eleştiri, aşırı koruma, ihmal veya istismar.
• Okulda zorbalık veya akran grubundan dışlanma.

Bununla birlikte, olumsuz bir kendilik şeması, bireyi depresyona yatkın hale getirir ve bu nedenle, bilişsel bir üçlüye sahip olan bir kişinin mutlaka depresyon geliştirmesi gerekmez. Bu olumsuz şemayı yaşamın ilerleyen dönemlerinde harekete geçirmek için bir tür stresli yaşam olayı gereklidir. Olumsuz şema bir kez etkinleştirildiğinde, bir dizi mantıksız düşünce veya bilişsel önyargı, düşünmeye hükmediyor gibi görünüyor.

Olumsuz kendilik şemalarına sahip kişiler, düşüncelerinde mantıksal hatalar yapmaya eğilimli hale gelirler ve bir durumun belirli yönlerine seçici bir şekilde odaklanırken aynı derecede ilgili bilgileri göz ardı etme eğilimindedirler.

Beck (1967), bilgi işlemede mantıksal hatalar veya hatalı düşünme olarak bilinen bir dizi sistematik olumsuz yanlılık saptadı. Bu mantıksız düşünce kalıpları kendi kendini baltalayıcıdır ve kişide büyük kaygı veya depresyona neden olabilir. Örneğin:

• Keyfi Çıkarım. Destekleyici verilerin yokluğunda olumsuz bir sonuca varmak.
• Seçici Soyutlama. Herhangi bir durumun en kötü yönlerine odaklanmak.
• Büyütme ve Minimizasyon. Bir sorunları varsa olduğundan daha büyük gösterirler. Çözümleri varsa küçültürler.
• kişiselleştirme. Olumsuz olaylar kendi hatası olarak yorumlanır.
• İkili Düşünme. Her şey siyah beyaz olarak görülüyor. Arası yok.

Bu tür düşünceler şiddetlenir ve bilişsel üçlü tarafından şiddetlenir. Beck, bu düşüncelerin veya bu düşünme biçiminin otomatik hale geldiğine inanıyordu. Bir kişinin otomatik düşünce akışı çok olumsuz olduğunda, kişinin depresyona girmesini beklersiniz. Oldukça sık olarak, bu olumsuz düşünceler, karşıt kanıtlar karşısında bile devam edecektir.

Öğrenilmiş Çaresizlik

Martin Seligman (1974), öğrenilmiş çaresizlik olarak adlandırılan depresyonun bilişsel bir açıklamasını önerdi. Seligman’ın öğrenilmiş çaresizlik teorisine göre, bir kişi olumsuz durumlardan kaçma girişimlerinin hiçbir fark yaratmadığını öğrendiğinde depresyon oluşur.

Sonuç olarak, pasif hale gelirler ve kaçmanın mümkün olduğu durumlarda bile itici uyaranlara veya ortamlara katlanırlar.

Seligman, teorisini köpekleri kullanan araştırmalara dayandırdı.

Bölmeli bir kafese konan bir köpek, zemine elektrik verildiğinde kaçmayı öğrenir. Köpek şoka maruz kalırken zaptedilirse, sonunda kaçmaya çalışmaktan vazgeçer.

Kaçınılmaz elektrik şoklarına maruz kalan köpekler daha sonra mümkün olduğu halde şoklardan kaçmayı başaramadı. Ayrıca, insanlarda bulunan bazı depresyon semptomlarını (uyuşukluk, uyuşukluk, stres karşısında pasiflik ve iştah kaybı) sergilediler.

Bu, Seligman’ın (1974) insanlardaki depresyonu öğrenilmiş çaresizlik açısından açıklamasına yol açtı; bu sayede kişi, başına gelenler üzerinde hiçbir kontrolü olmamasının bir sonucu olarak çaresiz olduğunu öğrendiği için çevresini etkilemeye çalışmaktan vazgeçer.

Seligman’ın açıklaması depresyonu bir dereceye kadar açıklasa da bilişleri (düşünceleri) hesaba katmaz. Sonuç olarak Abramson, Seligman ve Teasdale (1978), öğrenilmiş çaresizliği atıf süreçleri (yani insanların bir olayın nedenini nasıl açıkladıkları) açısından yeniden formüle ederek teorinin bilişsel bir versiyonunu ortaya koydu.

Depresyon yükleme tarzı üç boyuta dayanır, yani lokus (sebebin içsel – kişinin kendisiyle mi yoksa dışsal – durumun bazı yönleriyle mi ilgili), istikrar (sebebin istikrarlı ve kalıcı veya istikrarsız olup olmadığı). ve geçici) ve genel veya spesifik (sebebin ‘bütün’ kişiyle mi yoksa yalnızca belirli bir özellik özelliğiyle mi ilgili olduğu).

Kuramın bu yeni versiyonunda, yalnızca olumsuz bir olayın varlığı çaresizlik ya da depresif bir durum yaratmak için yeterli görülmedi. Bunun yerine, Abramson ve ark. başarısızlığı içsel, istikrarlı ve küresel nedenlere bağlayan kişilerin, başarısızlığı dışsal, istikrarsız ve belirli nedenlere bağlayanlara göre depresyona girme olasılıklarının daha yüksek olduğunu savundu. Bunun nedeni, önceki ilişkilendirme tarzının, insanları bir şeyleri daha iyiye doğru değiştiremeyecekleri sonucuna götürmesidir.

Kritik değerlendirme

Gotlib ve Colby (1987), daha önce depresyonda olan insanların, olumsuz olaylara çaresiz bir teslimiyet tavrıyla bakma eğilimleri açısından aslında hiç depresyona girmemiş insanlardan farklı olmadığını bulmuşlardır.

Bu, çaresizliğin bir depresyon nedeni olmaktan çok bir semptom olabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca, olumsuz düşünme genellikle depresyonun bir nedeni olmaktan çok bir sonucu olabilir.

Hümanist Yaklaşım

Hümanistler, insan türüne özgü ihtiyaçların olduğuna inanırlar. Maslow’a (1962) göre bunlardan en önemlisi kendini gerçekleştirme (potansiyeli gerçekleştirme) ihtiyacıdır. Kendini gerçekleştiren insan anlamlı bir yaşama sahiptir. Bu ihtiyacı karşılama çabamızı engelleyen her şey depresyona neden olabilir. Buna ne sebep olabilir?

Anne babalar çocuklarına değerli olma koşulları dayatıyorlar. yani çocuğu olduğu gibi kabul etmek ve koşulsuz sevgi vermek yerine, anne babalar sevgiyi iyi davranış şartına bağlarlar. Örneğin. bir çocuk okulda başarılı olmadığı için suçlanabilir, olumsuz bir öz-imaj geliştirebilir ve ebeveyn tarafından empoze edilen standartları karşılayamadığı için depresif hissedebilir.

Bazı çocuklar, gerçek benliklerini inkar ederek ve olmak istedikleri türden bir insan imajı yansıtarak bundan kaçınmaya çalışabilirler. Bu cephe veya sahte benlik, başkalarını memnun etme çabasıdır. Ancak gerçek benliğinizin, taklit ettiğiniz kişiden kopması, benlikten nefret etmenize neden olur. Kişi daha sonra bir yalanı yaşadığı için kendini hor görmeye başlar.

Yetişkinler olarak kendini gerçekleştirme, mutsuz ilişkiler ve tatmin etmeyen işler tarafından baltalanabilir. Boş bir kabuk evliliği, kişinin partnerinden sevgi veremediği ve ondan sevgi alamadığı anlamına gelir. Yabancılaştırıcı bir iş, kişinin işte yaratıcı olma fırsatının reddedildiği anlamına gelir.