Resimleriyle Çocuk – Haluk Yavuzer – Kitap inceleme

Resimleriyle Çocuk – Haluk Yavuzer – Kitap inceleme

Haluk Yavuzer kimdir?

Halen İstanbul Medipol Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü’ndeöğretim üyesi olan Prpf. Dr. Haluk Yavuzer, doktora eğitiminden sonra Londra Üniversitesi’nde “Çocuk Psikolojisi ve Eğitimi” ile “çocuk Suçluluğu” konularında incelemeler yaptı.

1989 yılından itibaren faaliyete geçen ve ana-baba eğitimini amaçlayan Ana-Baba Okullarının kurucusu olan Yavuzer, yurtiçi ve yurtdışında yayınlanan çok sayıda bilimsel çalışmaya imza attı.

Ana-Baba ve Çocuk, Anne Olmak, Çocuğu Tanımak ve Anlamak, Çocuğunuzun ilk 6  Yılı, Çocuk Eğitimi El Kitabı Çocuk Psikolojisi, Çocuk ve Suç, Gençleri Anlamak, Okul Çağı Çocuğu adlı kitapların yazarı olan Haluk Yavuzer, çocukluk, yetişkinlik ve mesleğe giriş dönemine ilişkin anılarını ise Taş Sektirirken Anıların Suyunda adlı kitabında toplamıştır.

“Resimleriyle Çocuk-  Resimleriyle Çocuğu Tanıma” hakkında:

Haluk Yavuzer  kitabın yazım aşamasında 1500 çocuk resmi değerlendirmiş, bu çocukların öz ve soy geçmişlerine ait temel bilgileri toplamış, bir kısım çocuğa zeka ve kişilik testleri uygulamıştır. Çocuklar tanınmaya çalışılmış sonrasında yapılan resim yorumlarıyla bilgilerin tutarlılığına bakılmıştır.

Haluk Yavuzer’in kitapta özellikle dikkat çektiği nokta sadece resime bakılarak çocuk hakkında yordama yapılmaması gerektiğidir. Resim diğer teşhis ve tanıma araçlarıyla beraber kullanılmalıdır. Kitabın önsözünde çocukların kendilerini yansıtması, duygu ve düşüncelerini ifade etmesinde resmin önemli bir kaynak olduğu açıklanmıştır.  Kitapta resimler değerlendirilirken yaşlara göre gelişimi ve özel durumları olan tipik çocuk resimlerinden yararlanılmıştır. Haluk Yavuzer kitabın hazırlanmasında 10 yıldır sürdürdüğü “Çocukta yaratıcılık ve Sanat” derslerinden, bu konuda yazılmış olan kitaplardan ve 7 yıl boyunca incelemiş olduğu çocuk resimlerinden yararlanmıştır.

Kitap temel olarak iki bölümden oluşmaktadır. 1. Bölüm “Çocuk Resmine Kuramsal Bakış”tır. Alt basamaklar olarak:

• Çocuk resmiyle niçin ilgilendim?
• Bir iletişim aracı olarak resim
• Psikolojik tanıda resmin rolü
• Çocuk resminin incelenmesinin kısa bir tarihçesi
• Çocuk resmine ilişkin görüşler
• Çocuk resminin gelişim aşamaları
• Çocuk resimlerinde en sık işlenen konular ve cinsiyete göre rastlanan farklılıklar
• Çocuk resminin özellikleri
• Çocuğun resim etkinliği karşısında ana-baba ve okulun rolü ne olmalıdır?

2. bölüm ise “zeka, kişilik ve yakın çevre özelliklerine göre çocuk resminin değerlendirilmesi”dir. Bunun alt basamakları ise;

• Başkalarıyla ilişkinin bir göstergesi olarak resim
• Yakın çevre özelliklerinin yansıması olarak resim
• Zihinsel gelişimin bir göstergesi olarak resim
• İlgilerine göre çocuk resimleri
• Çocuğun bireysel özelliklerini yansıtan normal gelişim düzeyindeki çocuk resimleri’dir.

Kitapta genelleme yapacak olursak birince bölümde resimlerde bulunan tipik çizimlere yer verilmiş, ikinci bölümde ise her çocuk ayrı ayrı değerlendirilmiş;  yaşı, cinsiyeti, kaçıncı çocuk olduğu, varsa davranış ve uyum problemi, ailesinin özellikleri, arkadaş ilişkileri, IQ puanı ve önemli özellikleri değerlendirilmiş ve resimleri yorumlanmıştır. İç sayfalara bakacak olursak söylenenler biraz daha netleşecektir sanıyorum.

Sol kısımdaki resimler insan figürünün çizimiyle ilgili olup projektif amaçlı kullanılmışlardır. Üstteki resim “güvensiz”  çocuk resmi olarak söylenmiştir.  İçedönük, özgüveni olmayan çocuklar örnekte olduğu gibi yer ve gök çizgisini kullanmaz ve çoğunlukla kağıdın çok küçük bir bölümüne cılız çizgiler çizmekle yetinir.

Alttaki resim başkalarıyla ilişkilerin ölçütü olarak örnek verilmiştir. Buna dayanak olarak kendini bir grup içinde görmesi ve dinamik bağı yansıtmasıdır.

Sağda gösterilen resimde ise4 yaş çocuklarının çizdiği insan figürleri yer almaktadır. Baş yerine bir yuvarlak, gözler için noktalar, bacaklar için de iki düz çizgi çizilir. Daha seyrek olarak kollar yerine de iki çizgi çekildiği gözlemlenebilir. Genellikle bacakların, kol ve gövdeden önce yansıtılması olağandır.

Örneğin kitapta 68. Sayfada ev figürünün oluşumu üzerinde durulmuştur. Kitapta ev, güvenliğin, aile içtenliğinin, yaşam garantisi anlamlarına geldiğinden bahsedilmektedir. Solda görülen resimde 4-7 yaş arası çocukların çizdikleri tipik ev resimleridir.

Sağda görülen resimler ise kişi bazlı incelenmiştir. Sağ üstte görülen resmin sahibi ile ilgili açıklamalar şunlardır:

Yaşı: 9

Cinsiyeti: Erkek

Kaçıncı çocuk olduğu: iki kardeşten birincisi

Okulu: ilkokul 5. Sınıf

Okuldaki sınıf içi ve sınıf dışı durumu: uyumsuz

Genel izlenim: ailede iletişim kopukluğu, yalnızlık

Önemli özellikleri: aile resmi olarak çocuğun çocuğun anne, baba ve kardeşini kumda güneşlenirken bırakıp, kendisi kayıkla denize açılırken resmetmesi anlamlıdır. Aile içinde ilgi ve sevgi görmediğini, kardeşini kıskandığını ve yalnızlığını dile getirmektedir.

Resmi çizen :

Yaşı:5

Cinsiyeti: erkek

Kaçıncı çocuk olduğu: tek çocuk

Varsa davranış ve uyum sorununun türü:  yok

Okuldaki sınıf içi ve sınıf dışı uyumu: uyumlu

Arkadaş ilişkileri: çok iyi, lider, arkadaşları arasında popüler

Genel izlenim: üstün yetenekli bir çocuk

Önemli özellikleri: resmi renklendirme, figür ve kompozisyonda üstün başarı; kağıdın tümü kullanılmış, figürlerde eylem var

Kitap 184 sayfa olup içerik genel olarak bu şekilde yansıtılmıştır.

Tabiî ki bir resim yorumlama eğitimiyle pekiştirilmeli diye düşünüyorum. Keyif almanız dileğiyle