Sobece – Kitap İnceleme

Okul psikolojik danışmanları olarak her ne kadar çalıştığımız sorun alanları çok çeşitli olsa da her sene karşımıza çıkan ve çalışmak zorunda olduğumuz bazı temel sorunların varlığı yadsınamaz bir gerçektir. Mütemadiyen karşılaştığımız bu problem alanlarının giderilmesi adına bize yardımcı olacak yeni ve güncel çalışmalara ihtiyaç duymaktayız. Bu ihtiyacı gidermek adına yaptığım araştırma sonucunda SOBECE (Sosyal Beceri Çocuk Eğitimi) ile tanıştım. Peki, nedir bu sobece?

SOBECE(Sosyal Beceri Çocuk Eğitimi); 5-16 yaş arası çocuklarda sosyal becerileri geliştirmek için hazırlanmış, 7 ana başlıktan oluşan, Bireysel veya grup şeklinde uygulanabilen 76 beceri barındıran ve yaklaşık 300 oyun ve egzersizden oluşan bir eğitim kiti. Bu eğitim setinde yer alan beceriler(kazanımlar) bireysel ve grup çalışmalarında kullanılabilecek nitelikte olup okul öncesi eğitim kademesinden başlayıp ortaokul kademesini de kapsayacak şekilde uyarlanabilecek niteliktedir. Günümüzde fazlasıyla istismar edilen alanlar olan Psikoloji, Psikolojik Danışmanlık ve Çocuk gelişimi ile ilgili çıkan yayınların yazarlarına bakmakta fayda olduğunu düşünüyorum bu yüzden hadi gelin bu eğitim kitini hazırlayan yazarları kısaca tanıyalım.

Uzman Klinik Psikolog Aygün Tuçe Ataş; Hacettepe Üniversitesi  Psikoloji Bölümünde lisans eğitimini tamamladıktan sonra, Klinik Psikoloji Yüksek Lisans derecesini alarak uzmanlık ünvanını almaya hak kazandı. Psikoterapi çalışmalarını Kognitif Davranış Terapisi üzerine yoğunlaştırmıştır. Academy of Cognitive Therapy (ACT) tarafından onaylı  Kognitif Terapisttir. Üç sene boyunca Aile Terapisi eğitimlerini tamamlayarak Satir Institute of thePacific  onaylı Aile Terapisti ünvanını almaya hak kazanmıştır. Bunun yanı sıra Şema Terapi ve Oyun Terapisi eğitimlerini almıştır. 

Psikolog / Psikodramatist İlknur Efeçınar; Ankara Üniversitesi  DTCF  Psikoloji Bölümü mezunudur. İlk 20 yıllık meslek hayatı Sağlık Bakanlığına bağlı kurumlarda ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda geçmiştir. Halen sürmekte olan İkinci 15 yılında ise danışmanlık merkezlerinde bebek, çocuk, ergen yetişkin ve ailelere sorunlarında yardımcı olacak danışmanlık hizmeti vermektedir.

Sobecenin ne olduğunu kitabın yazar kadrosu şöyle açıklamaktadır: İnsan sosyal bir varlıktır. Hem kendisi ile hem de içinde yaşadığı çevre ile uyumlu bir beraberlik yaşar. Bunun için de bebeklikten başlayan bir Çocukluklarındaki sosyal beceri yetersizliği nedeniyle olumsuz deneyimleri olanların, yetişkinlik döneminde de diğer insanlarla olan yakın ilişkilerde iş, meslek ve özel yaşamlarında başarısız ve mutsuz oldukları görülmektedir. Çocuk ve ailelerle çalışan iki psikolog olarak biz, sosyal beceri eğitimi alanında çocuklara yönelik hem eğlenceli, hem de ailelerin ve alanda çalışan uzmanların kolaylıkla uygulayabileceği çok yönlü bir program geliştirmek amacıyla yola çıktık. SOBECE (Sosyal Beceri Çocuk Eğitim Programı) adını verdiğimiz bu programda 7 ana beceri alanı vardır: •İlişki Başlatma ve Sürdürme Becerileri •Atılganlık Becerileri •Duygulara Yönelik Beceriler •Saldırgan Davranışlar ve Dürtülerle Başa Çıkma Becerileri •Problem Çözme Becerileri •Plan Yapma Becerileri •Grupla Etkileşim ve Bir İş Yürütme Becerileri

Okul psikolojik danışmanları olarak her ne kadar çalıştığımız sorun alanları çok çeşitli olsa da her sene karşımıza çıkan ve çalışmak zorunda olduğumuz bazı temel sorunların varlığı yadsınamaz bir gerçektir. Toplumda ve okullarda artan şiddet olayları, saldırgan davranışlar, öfke patlamaları, sorumluluk alamayan, kendini ifade edemeyen kısacası sahip olması gereken becerileri kazanamayan çocuklar için bu beceri kitapları oldukça önemli bir yere sahip.  6 kitap halinde hazırlanmış bu beceri setini kısaca tanıyalım.

1. İlişki Başlatma ve Sürdürme Becerileri; iletişim becerilerinin temel kazanımları olan göz teması kurma, dinleme, selamlaşma, kendini tanıtabilme, özür dileyebilme, teşekkür edebilme gibi becerilerin öğretilmesi için hazırlanan bu kitap 23 adet beceri(kazanım) içermektedir. Grup ve Bireysel çalışmalarda kullanılabilen bu beceriler yaş düzeyine göre uyarlanabilmektedir.

• Atılganlık Becerileri; kişinin duygu, düşünce ve isteklerini karşısındakinin haklarını da gözeterek ifade etmesi anlamına gelen atılganlık becerisine sahip olmayan çocuklar ya saldırgan ya da pasif davranış biçimi sergiler. Biz Okul Psikolojik Danışmanları için her iki grubunda risk grubunda olduğunu kabul edecek olursak bu kitapta yer alan 8 beceri bizim için biçilmiş kaftan. Söz konusu beceriler şöyledir:

Bir isteği ifade etme,

Davet etme,

Düşüncelerini ifade etme,

Hayır deme,

İkna etme,

Gerçeği söyleme,

Haklarını koruma ve savunma

• Duygulara Yönelik Beceriler; Psikoloji biliminin iki temel yapı taşı duygular ve düşüncelerdir. Bu yapı taşları içerisinde çalışılması en zor alan duygulardır. Duygularını ifade edemeyen bir çocuğun tam anlamıyla kendini ifade etmesi çok zordur. Okul Psikolojik Danışmanları olarak öğrencilerimizin duygularını açığa çıkarabilmemiz, yaşadıkları sorunları en az hasarla atlatmalarını sağlayabilmemiz için öncelikle onlara duyguları tanıtmamız gerektiğine inanıyorum. Bu kitap çocuğun duygularını tanıyabilmesi, onları fark edebilmesi, başkalarının duygularının olduğunu fark etmesi ve empati yapabilmesini esas alan 7 beceri içermektedir.

• Saldırgan Davranış ve Dürtülerle Başa Çıkma Becerileri; Okullarda çalışan Psikolojik Danışmanlar olarak en çok yaşadığımız ve belki de en çok zorlandığımız konulardan biri saldırgan davranışlardır. Kendi haklarını korumak için başkalarına zarar verecek nitelikte davranış olarak ifade edebileceğimiz bu davranış biçiminin doğru alanlara kanalize edilmesi için bu kitapta yer alan 9 becerinin ne kadar kıymetli olduğu su götürmez bir gerçektir. Özellikle öfke kontrol gruplarında da faydalanabileceğimiz bu çalışmalar şöyledir:

Kızgınlığını kontrol etme, Kavgadan uzak durma, Saldırgan davranışlardan kendini koruma, Kendini durdurma, Kendini sakinleştirme, alay edilmeyle başa çıkma, Hatayı kabul etme, Uygun olmayan dokunma ile baş etme,

• Sorun çözme ve Plan yapma becerileri; Çocukların(Öğrencilerin) okul gibi sosyal alanlarda yaşadıkları sorunlarla nasıl mücadele ettikleri kısaca sorun çözme becerileri onların arkadaşlık becerilerini de belirler. Sağlıklı problem çözme becerisi edinememiş bir çocuğunun sağlıklı bir şekilde sosyalleşmesi ve arkadaşlık becerisi geliştirmesi ve çok zor olacaktır. Bu kitapta yer alan 7 beceri, çocuklara sorun çözme becerisi kazandırma konusunda yapacağımız eğitimlerde bize rehberlik edecektir. Yine aynı kitabın ikinci bölümü olan plan yapma becerileri kısmında ise 8 beceri yer almaktadır. Okullarda Rehberlik servisine gelen “Öğretmenim bana ders çalışma planı hazırlar mısınız?” diyen öğrencilerin ne kadar fazla olduğunu söylememe gerek yok sanırım. Bu çocuk aslında bize şu mesajları vermektedir “Ben plan yapamıyorum, zamanımı doğru kullanamıyorum, organize olmakta zorluk çekiyorum” bu 8 beceri ile öğrencilere bu becerileri kazandırmamız olanaklı hale gelmektedir.

• Grupla Etkileşim ve İş yürütme becerileri kitabında ise okula başlayan, yani sosyalleşme dönemine giren ve bir gruba dahil olmaya başlayan çocukların gruba nasıl uyum sağlayacağı ve grupla nasıl işbirliği geliştireceğini konu almaktadır. Bu becerilerin kazanılabilmesi için kitapta 16 adet kazanım vardır.

Değerli meslektaşlarım, umarım bu yazı sizin için ve mesleğiniz için bir deniz feneri görevi görür. İyi çalışmalar.

KİTAPLA KALIN.