Türkiye´nin İlk Yerli Zekâ Ölçeği (ASİS) Tanıtıldı

Türkiye’nin ilk yerli zekâ ölçeği ASİS’in tanıtım toplantısı, Millî Eğitim Bakanımız Sayın İsmet YILMAZ’ın katılımıyla 8 Aralık 2016 tarihinde Adile Sultan Kasrı Öğretmenevinde gerçekleştirildi. Toplantıda konuşan Sayın YILMAZ, Millî Eğitim Bakanlığı ve Anadolu Üniversitesi iş birliği ile geliştirilen ASİS zekâ ölçeğinin, gelecek dönemde öncelikle 4-12 yaş arasındaki çocuklara uygulanacağını belirterek “Her birisi değerli olan evlatlarımız arasından özel eğitime ihtiyacı olanları tespit edip onlara hak ettikleri gibi bir eğitim vermeyi amaçlıyoruz. Ülkemizin en büyük değeri insandır. Bu değeri işlemek bizim sorumluluğumuzdadır. Tüm çocuklarımıza hak ettikleri, bizim de sorumluluğumuz olan eğitimi en iyi şekilde sunmak için üzerimize düşen her şeyi yapacağız.” dedi.

Çocuklarımızın tümünün birer mücevher olduğunu vurgulayan Sayın YILMAZ konuşmasını: “Özel yetenekli çocuklarımız da tıpkı altın gibidir. Onları tanımamız, tanılamamız, her birinin ihtiyacına göre özel sistemler oluşturmamız ve ülkemize katkıda bulunur hâle getirmemiz gerekir. Bugün tanıtılan program, inşallah önümüzdeki dönemde özel yetenekli çocukların eğitimi doğrultusunda bir başlangıç olacaktır. İlk yerli zekâ ölçeğimiz ASİS’in ülkemiz için hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.” diye sürdürdü.

Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü Sayın Celil GÜNGÖR ise yaptığı konuşmada; göreve başladığı günden bu yana bizim kültürümüze ait bir zekâ ölçeğinin bulunmamasından duyduğu üzüntüyü dile getirerek “Bizim kültürümüzle beslenen bu ölçek ülkemiz açısından çok önemlidir. Yüz yıllık bir gecikme ile de olsa bu eksikliği gidermiş olmaktan mutluluk duyuyoruz. Bu çalışma aslında attığımız ilk adımdır. Bundan sonra adımlarımızı daha hızlı atmaya ve bu konuda kendimizi geliştirmeye devam edeceğiz. Burada bulunmak eğitim adına önemli bir tanıklıktır.” dedi.

Ölçeğin geliştiricisi olan Sayın Prof. Dr. Uğur SAK ise yaptığı konuşmada; ASİS Zekâ Ölçeği’nin diğer zekâ testlerine göre ölçümlerde daha az hata yapacağını, özel yetenekli ve zihin engelli çocukları daha doğru tanılayacağını vurguladı.

Ülkemizin ilk yerli zekâ ölçeği olma özelliği taşıyan ASİS’in güncelliğini yitiren ve güncel zekâ kuramlarına dayanmayan diğer ölçeklerin aksine güncel ve bilimsel zekâ kuramları temellerine dayandığını belirten Sayın SAK, bellek genişliğinin ASİS’te görsel uyaranlar aracılığıyla ölçüldüğünü, ASİS ile bir çocuğun zekâ düzeyine ilişkin olarak 11 farklı profil analizinin elde edilebildiğini ifade etti. Ayrıca ASİS’in bilimsel niteliğinin yanı sıra uygulama ve teknik özelliği bakımından da diğer pek çok zekâ ölçeğine göre avantajlar içerdiğini; uygulamasının oldukça pratik olduğunu söyledi.

ASİS Zekâ Ölçeği

Her yıl dünyada milyonlarca çocuğa zekâ testi uygulanmaktadır. Yalnızca Türkiye’de geçtiğimiz yılda 500 binin üzerinde çocuğa zekâ testi uygulanmıştır. Çocuklara test sonuçlarına göre özel eğitim desteği verilmekte bu eğitim milyonlarca çocuğun hayatını değiştirmekte, geleceğini şekillendirmektedir.

Ülkemizde bugüne kadar kullanılan zekâ ölçeklerinin yabancı ülke kaynaklı ve uyarlamalı olması nedeniyle geçerliliği ve güvenilirliği her zaman sorgulanmıştır. Bu ölçeklerin yerine geçerliliği ve güvenirliği yüksek, ulusal ve uluslararası alanda kabul edilebilir, ülkemize ait ölçeklerin geliştirilmesi zorunlu hâle gelmiştir.

Bu kapsamda, Millî Eğitim Bakanlığı ve Anadolu Üniversitesi arasında 24 Aralık 2015 tarihinde bir protokol imzalanarak ilk yerli zekâ ölçeğinin geliştirilmesi için iş birliği yapılmasına kararlaştırılmış, bu protokol ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında eğitim-öğretim yapan 4-12 yaş aralığındaki özel yetenekli ve özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde yapılacak tanılamalarında kullanılabilecek bir zekâ ölçeğinin geliştirilmesi ve 2016 – 2017 eğitim öğretim yılından itibaren Bakanlığımızca kullanılmaya başlanması hedeflenmiştir. Ölçeğin geliştirilmesi tamamlandıktan sonra 3 yıl boyunca sadece Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ve sınırsız olarak kullanılacak olması ileriki yıllarda özel yetenekli ve özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin yerli bir ölçek ile tanılanması sağlanmış olacaktır.

Türkiye’nin ilk yerli zekâ ölçeği ASİS, genel zekâyı ve genel zekâyı oluşturan ana bileşenleri objektif olarak ölçen bireysel bir ölçektir. Prof. Dr. Uğur Sak ve ekibi tarafından Anadolu Üniversitesi ve Millî Eğitim Bakanlığı işbirliğinde geliştirilen test, 7 alt testten ve 276 maddeden oluşmaktadır.

Pilot çalışması 1200 çocuk üzerinde gerçekleştirilen ölçeğin güvenilirliği ve geçerliliği 1.500’ün üzerindeki çocuğa yapılan testlerle ölçülmüştür. 2 yıllık bir çalışma sonrasında tamamlanan ASİS’in geliştirilmesi için 14 araştırmacı, 5 içerik uzmanı, 64 testör görev yapmış; 26 bölgedeki 190 okulda 6500’den fazla çocuktan yararlanılmıştır.

2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde öncelikle özel yetenekli öğrencilerin tanılanmasında kullanılacak olan ölçek ileriki yıllarda tüm özel eğitim ihtiyacı olan çocukların tanılanmasını sağlayacak şekilde gelişimini sürdürecektir.