Yalan söyleyen çocuk mu yalan söyleten veli mi ?

YALAN SÖYLEYEN ÇOCUK MU YALAN SÖYLETEN VELİ Mİ ?

Çocuklardaki yalan söyleme davranışına bozukluk demeden önce çocuğun yaş grubuna ve neden yalan söylediğine bakmak önemlidir. Yalan söyleme durumunu 3-5 yaş arası çocuklarda gerçekle gerçek dışını ayırt edecek zihinsel şemaya sahip olmadıkları için önemsemeyiz. Çocuklar anlattıkları olayı abartarak ifade edebilirler.

Çocuklar 6-7 yaşlarına kadar abartılı söylemler ve hayallerle ilgili ifadelerini yalanla karıştırmayınız.

Gerçeğe sadık kalma çocukta giderek gelişen bir olgudur.

Aşağıda yalan söylemenin olası nedenleri verilmiştir:

• Çocuğun çevresinde sık sık yalan söylendiğini gözlemlemesi
• Anne -babanın ve çevrenin ilgi ve sevgisinin eksik olması

Örneğin; düşük alacağı sınav için çok iyi geçtiğini söylemesi.

• Çocuk cezadan kaçmak için yalan söyler
• Çocuklar özlem duydukları, olmasını istedikleri şeyler için yalan söylerler

Örn. Annesiz büyüyen bir çocuğun arkadaşlarına annesiyle yaptıklarından söz etmesi gibi

• Çocuk çevresinin hayranlığını kazanmak için yalan söyler.

Örn: Maddi durumunun kötü olmasına rağmen zenginmiş gibi davranması

• Anne–babası sevgi ve ilgisini paylaşmamak için yalan söyler.

Örn: Kardeşinin kendisine vurduğunu söyleyerek

• Erken çocukluk döneminde aşırı ödüllendirilen çocuklarda yalan söyler

Anne babası tarafından sık sık ödüllendirilen çocuk eğitim hayatında başarısız olmayı ya da ödülsüz kalmayı kendine yakıştıramayacaktır bu yüzden ödüle giden yolda yalan söyleyebilir.

 Öneriler

• Çocuğunuzu hangi durumlarda yalana başvurduğunu irdeleyin. Mesela; Okul başarısında problemi mi var? Baskıcı otoriter tepkinizden mi çekiniyor?
• Yalanın her türlüsüne karşı olduğunuzu sadece çocuğunuzu uyararak değil, yaşayarak, örnek olarak da gösterin.
• Yalan, bazen bir patoloji (hastalık) belirtisi de olabilir. Kişilik bozukluklarıyla eş zamanlı gidebilir. Böyle durumlarda uzmana başvurulması şarttır.
• Hiperaktivite ile comorbid olan(eş güdümlü) yalan söyleme davranışı da sık görülen bir durumdur. Bu çocuklar sonuçlarını düşünemedikleri için yalanı sık kullanabilirler. Belli kişilerle ilgili söylediği yalanlarda çocuğun o kişiye ait duygu düşüncelerini yorumlamak önemlidir.
• Çocuğumuzu yalana itebilecek sorgulamalardan kaçınmak ve özel hayatına saygı duymak gerekiyor.
• Polis sorgusu şeklinde sorgulama yapmayın ve şiddet uygulamayın.
• Doğruyu söylemek konusunda rol model olun.
• Çocuğun kapasitesinin çok üzerinde beklentiye girmeyin.
• Anne-baba çocuğa aşırı otoriter ve baskıcı bir tutumla sergilemeyin.
• Yalan konusunda çocuğunuzla iş birliği yaparak üçüncü bir şahısa karşı yalan sırdaşlığı yapmayın.
• Anne-baba-çocuk iletişiminin olumlu olması gerekir. Çocuk istek, sıkıntı, kaygı ve endişelerini anne –babası ile konuşabilmelidir. Çocuğu dinlemek ve çözüm yollarını kendisinin bulmasına yardımcı olmak gerekir.
• Yalan söylemekte ısrar eden çocuğa ulaşmanın yolu, kendisini yalan söylemeye iten sorunların çözülmesine yardım etmek ve yalan söylemeyi gereksiz kılacak bir ortam hazırlamaktır.
• Çocuğun yalan söylemesine neden olan şeye odaklanmalı, yalanın içeriğine değil.
• Söylenilenin yalan olduğunu anladığınızda bunu hissettirmek önemlidir. Bu hissi çocuğunuzu rencide etmeden doğrusunu sözlü olarak belirterek normal yaşamınıza dönerek yapabilirsiniz.
• Her olumsuz durumda bir suçlu olması şart değildir, suçlu aramayın.
• Çocuğa yeterli ilgi ve sevgi gösterilmelidir.
• Çocuğun yalan söylediğini tespit ederseniz, onu bu durumla hemen yüzleştirip yorum yapmayın.

Rabia Rümeysa Özen
Psikolojik Danışman
rabiarumeysa93@gmail.com